Մարդիկ
Եթե Արցախի ճակատագրի հարցը մի փոքր հստակեցվի, Արցախ կվերադառնամ ընտանիքով․ Հին Թաղերի բնակիչ
439
Ադրբեջանցիների հետ խաղաղ համակեցությունն իրատեսական բան չէ, կարծում է Արցախի Հադրութի շրջանի Հին Թաղեր գյուղի դպրոցի տնօրեն, 54-ամյա Արարատ Աբաղյանը՝ մեկնաբանելով այս օրերին Արցախի շուրջ ծավալվող զարգացումները։
«Ուզում էի` Թալիշն ընդգծված լիներ»: Թալիշյան բուրմունքը` Երևանում
477
Ապրիլյան պատերազմի հետևանքով նրանց տունը չեզոք գոտում էր հայտնվել: Հետագայում պետական միջոցներով նրանց համար հարազատ Թալիշում նոր տուն են կառուցել: Տասն ամիս է, ինչ Թալիշում էին ապրում` նորակառույց տանը, հիմա նորից հեռացել են գյուղից` արդեն երկար ժամանակով:
«Արցախից դուրս եմ եկել` չմտածելով՝ուր եմ գնում»․Մանուշը պատերազմում կորցրել է եղբորն ու ամուսնուն
1759
Նա միայնակ մերձավոր մարտի է բռնվել թշնամու դեմ` անմահանալով Լիսագորի ճանապարհին` այդպես էլ չհասնելով դիրքեր: Գրիգորի Ծատրյանին հուղարկավորել են հարազատ գյուղի՝ Խնածախի ընտանեկան գերեզմանատանը։ Հետմահու պարգևատրել են «Արիություն» մեդալով։
«Կյանքս կարճ է, գործս շարունակող պետք է լինի». կամավորական Բորիս Գասպարյան
363
Շուշիում այդ օրերին թեժ մարտեր էին: Տղաները հերոսաբար մարտնչել են, մինչև վերջ պաշտպանել Շուշին` չլքելով ոչ մարտական ընկերներին, ոչ խրամատը: Բորիսի վերջին զանգը հենց այդ օրն է եղել: Կնոջը խնդրել է երեխաներին լավ նայել և ոչ մի բանի մասին չմտածել:
Նաիրա Գրիգորյանը Կապանի սահմանամերձ գյուղերի դիրքերն ամրացնելու համար 20 տոննա անհրաժեշտ նյութեր է տարել
129
Ն․ Գրիգորյանը նախկինում տարբեր անձանց, կազմակերպությունների դիմելով՝ սահմանապահ դիրքերն ամրացնելու համար նյութեր է ձեռք բերել և հասցրել Նոյեմբերյանի, Իջևանի և Բերդի սահմանային դիրքեր։
Մահացել է Հայաստանում Ռուսաստանի նախկին դեսպան Անատոլի Դրյուկովը
80
2005 թվականին Անատոլի Մատվեևիչը պարգևատրվել է Մխիթար Գոշի մեդալով՝ երկու պետությունների միջև բարեկամական կապերի ամրապնդման գործում ունեցած վաստակի համար։
Մահացել է Հայաստանի արվեստի վաստակավոր գործիչ, դիրիժոր Զավեն Վարդանյանը
82
1994-2000 թթ եղել է Երևանի Ալ. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատորնի դիրիժոր: Որպես հրավիրյալ դիրիժոր՝ հանդես է եկել Ռուսաստանում, եվրոպական մի շարք երկրներում, ԱՄՆ-ում:
Մինչև հայը չսիրի հային, թուրքը միշտ մեզ կհաղթի․ Լուսինե Ալթունյան
707
«Ես ոչ թե հույս ունեմ, այլ վստահ եմ, որ հետ եմ գնալու իմ հայրենի գյուղ, որ մեր օջախի ծուխը պետք է վերծխա։ Վատագույն դեպքում մտածում եմ՝ 30 տարի մերն էր, թող 30 տարի էլ իրենցը լինի, 31-րդ տարում, անգամ եթե չկարողանամ իմ ոտքով հասնել, գոնե իմ տղան ձեռնափայտով ինձ մեր գյուղ կհասցնի»,- ասում է Արցախի Հադրութի շրջանի Արևշատ գյուղի բնակիչ, մանկավարժ, 54-ամյա Լուսինե Ալթունյանը։
Նա փոխում էր աշխարհի ընթացքը Մարտի 9-ը Ռաֆայել Իշխանյանի ծննդյան օրն է
138
Աշխարհի ընթացքը, այնուամենայնիվ, կարողանում են կամ գոնե կյանքի ամբողջ ընթացքում ջանում են փոխել բացառիկ, օժտված մարդիկ` թողնելով այնպիսի հետք, որը հնարավոր չէ որևէ որոշումով ջնջել: Իշխանյանը նրանցից մեկն էր:
«Սասունն իսկական մարտիկ էր»: Հետախույզ Սասուն Սուլեյմանյանն անմահացել էր Եղնիկներում
319
Ծառայակից ընկերներից Դավիթ Համբարձումյանը Սասունի մեքենայով անտառի ճանապարհով օգնության էր շտապել, սակայն ականի վրա պայթել է: Սասունը կապ էր տվել և հայտնել դրա մասին: Հենց այդ ժամանակ էլ անմահացել է նա:
Ադրբեջանական դիվերսիոն հարձակման ժամանակ նահատակված ԱՀ ոստիկանության լեյտենանտ Արարատ Գասպարյանն Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանի Ակնաղբյուր գյուղից էր
235
ԱՀ ոստիկանության լեյտենանտ Արարատ Գասպարյանն Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանի Ակնաղբյուր գյուղից էր: 2020 թվականին թշնամին օկուպացրել էր Արարատի հայրենի գյուղը։
«Ես երկու հերոս ունեմ, մեկը երկնքում է, մյուսը` կողքիս». հերոս կապիտան Քարամյանի մայր
1337
«Մակիչը միշտ ասում էր, որ սիրում է Արցախը: Պաշն էլ ասում էր` Արցախն իմ զինվորական կոշիկների մեջ է: Ասում էր` մամ, դա է մեր հողը»,- մեզ հետ զրույցում հուզված ասում է մայրը` տիկին Արաքսյան:
Վերականգնել Առաքելը 5-րդ անգամ․ հայրենազրկված Արևիկի երազանքը
711
«Մեր բոլորի ապագան Արցախից է կախված»,- ասում է նա՝ համոզված լինելով, որ Արցախը փրկելու հնարավորություն, թեկուզ փոքր, բայց դեռևս կա։
«Նա պատերազմ գնաց` առանց հրաժեշտ տալու, Նարեկին էլ չգրկեց»: Գևորգն անմահացել էր Հադրութում
862
Գևորգը զոհվել էր արդեն հանձնված Հադրութում
«Պատերազմ տեսած շարֆ է, անպայման տուն պիտի բերեմ»․ հետախույզ Ազատը զոհվել է Քաշաթաղում
568
2010 թվականին Ազատի ընտանիքը վերադարձել էր Հայաստան, և Ազատը կրթությունը շարունակել էր Գյումրու թիվ 7 հիմնական դպրոցում։ Այստեղ էլ էր նա աչքի ընկել իր ակտիվությամբ։
«Բոլոր եղբայրներս հերթով գնում են, ես էլ պիտի գնամ»։ Կամավորական Վազգենն անմահացել է Քարվաճառում
558
Վազգենը Թալինի ՀՕՊ զորքերում պարտադիր զինծառայությունից հետո սովորել է Քանաքեռի սպայական դպրոցում։ Երեք տարի աշխատել է որպես ոստիկան։ Հետո սկսել է ջերմոցային մշակաբույսեր աճեցնել և զբաղվել դրանց վաճաքով։
«Հիսուն հոգով էլ Շուշին կպահեինք». լեգենդար հրամանատար Թովմաս Թովմասյան
1295
Նոյեմբերի 7-ին նահանջի հրաման է տրվել նրանց, բայց Թովմասն ու իր ընկերները չեն ենթարկվել նահանջի հրամանին: Ութ ժամ հերոսաբար մարտնչել են: Դա Թովմասի վերջին` ճակատագրական մարտն էր:
Իմ բոլոր երազներում հայրենի գյուղում եմ․ Նվեր Արզումանյան
1353
«Մենք երբևէ չէինք կարող պատկերացնել, որ մի օր մեր գյուղում ադրբեջանցիներ կհաստատվեն, որովհետև մեր գյուղ իր պատմության մեջ մի ադրբեջանցի ոտք չի դրել։ Հադրութի շրջանում ադրբեջանցիներ չեն ապրել»,- ասում է Արցախի Հադրութի շրջանի Մարիամաձոր գյուղի բնակիչ, 44-ամյա Նվեր Արզումանյանը։
«Ինչքան կարողանանք, դիմանալու ենք: Թաղավարդցի Մարտան բլոկադայի պայմաններում է զավակ ունեցել
964
Պատերազմից անցել է երեք տարի: Երեք տարի հետո Արցախը նորից պատերազմի մեջ է. այս անգամ հումանիտար աղետին է դիմակայում: Թշնամին վաթսունմեկ օր է, ինչ շրջափակման մեջ է պահում արցախցիներին:
«Գոնե արի կոֆե դնեմ, խմիր, նոր գնա»:Պարույրը պատերազմ էր մեկնել` առանց հրաժեշտ տալու
431
«Հիմա եմ հասկանում, որ ինձ համար այս հողն ամենաթանկն է: Ինձ երբևէ այլ երկրում չեմ էլ պատկերացնում: Երբ տարբերություն են դնում Արցախի և Հայաստանի միջև, ես զարմանում եմ: Մեր տղաները մեկ հայրենիքի, մեկ գաղափարի համար են կռվել»,- ասում է նա:
Քննիչն անհետացած զինծառայողի պապիկին խորհուրդ է տվել բախտագուշակի դիմել
147
՛՛Այսինքն այստեղ ոչ թե արժևորվում է մարդկային կյանքը, արժևորվում է բանակի վիճակը, այդ բարդակ և բեսպրիձել վիճակը, այլ որոշակի կոնֆլիկտից և որոշակի աժիոտաժից խուսափելու համար լինում են պատասխանատվության ենթարկելու որոշակի նորմեր՝ ուրիշ ոչ մի բան՛՛, շեշտեց Վիրաբյանը։
«Եթե ես փախչեմ, ո՞վ է մեր հողը պահելու»: Բերձորցի Ժորան զոհվել է Հադրութում
568
Պատերազմից հետո Ժորայի ընտանիքը տեղափոխվել է Երևան։ Ժորայի հիշողություններով հարազատ Բերձորը մնացել է հեռվում՝ որպես անհաս երազ, ինչպես բերձորցի Ժորան՝ Հադրութն ու Սասունն ազատագրելու ՝ անկատար մնացած նվիրական երազանքներով։
«Արցախի ճանապարհի փակման խնդիրը Երևանում է, իսկ Երևանը գրավված է 2018-ից»․ Խաչատուր Գրիգորյան
1972
Մեր մեջ հիմա փորձում են սերմանել այն միտքը, որ մեզանից ոչինչ կախված չէ, մեր փոխարեն որոշում են ուրիշները, ավելի հզոր ուժեր և այլն։ Ո՛չ, ես կտրականապես դեմ եմ այդ կարծիքին։ Ամեն ինչ մեր ձեռքերում է, և ամեն ինչ կարող է սկսվել մեկ անհատի պայքարից։
Պատերազմն ու հայրենազրկումն ուսուցչին գործարար դարձրեցին, և ստեղծվեց «Թեյնիկը»
535
«Հավատում եմ, որ մեր կորցրածը հետ ենք բերելու, քանի որ գիտեմ մեր պատմությունը։ Շատ անգամներ են եղել, երբ թվացել է, որ այլևս վերջ, բայց լույսը ծագել է։
«Ճակատս պինդ էր` փրկվել եմ»: Պատերազմում երկու ոտքը կորցրած Սարգիսը բազկամարտի Եվրոպայի չեմպիոն է
723
«2021 թվականի հունվարի 21-ին երկու ոտքերս պրոթեզավորվել են: Մինչ այդ սայլակով էի շարժվում»,-ասում է նա:
