Գործող իշխանությունները հանրությանը բաժանեցին սևերի և սպիտակների, այժմ էլ երեխաներին են բաժանում արտոնյալների և ոչ արտոնյալների:
Մանկապարտեզ հաճախելը յուրաքանչյուր երեխայի կրթության իրավունքի իրացման անքակտելի մասին է: Բայց արի ու տես, իշխանությունները աջ ու ձախ բազմաբնակարան շենքեր կառուցելու թույլտվություն են տալիս Երևանում, բայց մոռանում են, որ այդ բազմաբնակարանների կողքին նույն տեմպերով նաև մանկապարտեզներ պետք է կառուցվեն: Արդյունքում պետական մանկապարտեզ հաճախելը շարքային քաղաքացու երեխայի համար դարձել է անհասանելի շռայլություն: Իսկ եթե երեխայի ծնողն ամսական բավականին կլորիկ գումար չի վաստակում, որ կարողանա առնվազն 70-80 հազար հատկացնել մասնավոր մանկապարտեզին, ապա այդ երեխան այդպես էլ դպրոց կգնա՝ մանկապարտեզ ոտք չդրած: Իսկ 21-րդ դարում, երբ մարդկային կապիտալի կրթության մակարդակից ու որակից է կախված պետությունների բարեկեցությունը, առնվազն մեկ քայլ հետ ենք մնում աշխարհից՝ պետական մակարդակով նախնական կրթությունից զրկելով մատաղ սերնդին:
Թակարդ միամիտ ծնողի համար
Երևան քաղաքում մանկապարտեզների հերթագրումն օնլայն է՝ մեկ միասնական հարթակում: Երեխային հնարավոր է հերթագրել երկու տարին լրանալու օրացուցային տարվա հունվարի 1-ից սկսած՝ անկախ ծննդյան ամսից: Ուսումնական տարին մեկնարկում է սեպտեմբերի 1-ին, այսինքն հունվարին հերթագրված երեխաները, եթե բախտները բերի, սեպտեմբերին մանկապարտեզ կհաճախեն: Բայց արի ու տես, որ ամեն ինչ այնքան էլ պարզ չէ: Հունվարի 1-ին հյուրեր ընդունելու կամ հյուր գնալու փոխարեն կարող եք նստել համակարգչի առջև ու ձեր երեխային հերթագրել մոտակա մանկապարտեզում՝ վստահ լինելով, որ սեպտեմբերին անպայման հերթ կհասնի՝ չէ որ հերթում առաջինն եք: Բայց սեպտեմբերին կարող է պարզվել, որ ձեր երեխային միևնույն է, հերթ չի հասել, քանի որ դուք արտոնյալ խավի ներկայացուցիչ չեք, ձեր երեխան էլ մանկապարտեզ արտահերթ ընդունվելու իրավունք չունի: Ընդ որում, մինչև օգոստոսի 31-ն այդպես էլ չեք իմանա՝ հաջորդ օրը ձեր երեխան մանկապարտեզ հաճախելու է, թե ոչ. Չնայած խմբերի ձևավորումը սկսվում է օգոստոսի 20-ից, սակայն մինչև սեպտեմբերի 1-ը արտահերթ ընդունվելու իրավունք ունեցող երեխաներ կարող են հերթագրվել տվյալ մանկապարտեզում՝ դուրս թողնելով սովորական երեխաներին: Այս խնդիրն հատկապես առկա է վերանորոգված, քիչ թե շատ բարվոք շենքային պայմաններ ունեցող մանկարապտեզներում: Որպես օրինակ մատնանշեմ Նոր-Նորքում գտնվող վերանորոգված մանկապարտեզներից մեկը, որտեղ «Կրտսեր 1» խմբում առկա 20 տեղերի համար այս տարի հերթագրվել էր 80 երեխա, որոնցից 30-ը՝ արտահերթ ընդունվելու իրավունքով:
Ի՞նչ պետք է անի ծնողը, որը պետք է աշխատանքի վերադառնա երեխայի 2 տարին լրանալուց հետո: Կամ պետք է ընտրի տարածքի ամենաանմխիթար, ոչ բարվոք շենքային պայմաններ ունեցող, գուցե նաև ծնողների շրջանում վատ համբավ ունեցող պետական մանկապարտեզը և էլի հերթագրի իր երեխային նույն հունվարի մեկին, այլապես անգամ այդտեղ հերթ կարող է չհասնել: Կամ էլ պետք է նախապատվությունը տա մասնավոր մանկապարտեզներին, որոնց գները սկսվում են 70 հազար դրամից: Ընդ որում, 70 հազար դրամ ծնողը վճարում է պետական մանկապարտեզին համարժեք պայմանների համար: Մի փոքր լավ պայմաններ և կրթական բովանդակություն ունեցող մասնավոր մանկապարտեզների ամսական վճարը համարժեք է բուհական կրթության տարեկան վճարին: Իսկ ի՞նչ անի ծնողը, որն իրեն չի կարող թույլ տալ մասնավոր մանկապարտեզ, պետական մակնապարտեզում էլ հերթ չի հասել, տանն էլ տատիկ չունի, որը կխնամի երեխային, մինչ ծնողներն աշխատանքի են: Ճիշտ է, մտածի կոռուպցիոն սխեմաների մասին: Ընդհանրապես, Հայաստանում ցանկացած օրենք ու կարգ մշակված է այնպես, որ մարդուն դրդի կոռուպցիոն սխեմաներում ներգրավվել, որ ամենաազնիվ մարդն էլ ինչ-որ պահի ճարահատյալ մտածի՝ իսկ մի գուցե մաղարիչով էս հարցը կլուծվի:
Ովքե՞ր են արտոնյալները
ԿԳՄՍ նախարարի 2021թ. հոկտեմբերի 11-ի հրամանով սահմանվել է, թե ովքեր ունեն մանկապարտեզ արտահերթ ընդունվելու իրավունք: Ողջունելի է, որ այդ ցանկում են զինվորականները: Ի վերջո, այդ մարդիկ իրենց կյանքի գնով մեր երկրի անվտանգությունն ու բոլորիս խաղաղ քունն են ապահովում, և նրանց երեխաները կարող են ու պետք է որոշակի արտոնություններ ունենան: Արտոնյալ են նաև հաշմանդամություն ունեցող, 3 և ավել երեխա ունեցող ծնողների երեխաները, կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաները, տվյալ մանկապարտեզ հաճախող քույր կամ եղբայր ունեցող երեխաները, այդ հաստատության աշխատակիցների երեխաները: Եթե զինվորականների պարագայում արտահերթ ընդունվելու իրավունքը հասկանալի է, ապա մյուսների պարագայում՝ ոչ: Ավելին, տրամաբանական չէ արտահերթ ընդունվողների համար քվոտաներ չսահմանելը: Օրինակ՝ 20 տեղանոց խմբում 5-7 տեղը կարելի է հատկացնել արտահերթության իրավունքով ընդունվողներին: Բայց չի կարելի մանկապարտեզ հաճախելու իրավունքից զրկել երեխային միայն այն բանի համար, որ նա կամ նրա ծնողը հաշմանդամ չեն, որ ծնելիությունը խոչընդոտելու պետական քաղաքականության հետևանքով նա զրկված է քույրեր ու եղբայրներ ունենալու շռայլությունից:
Ստացվում է, իշխանությունները չեն բավարարվում հասարակությանը սևրի ու սպիտակների բաժանելով: Այժմ էլ մանկապարտեզային տարիքից են երեխաներին սգմենտավորում, արտոնյալների ու ոչ արտոնյալների բաժանում: Հատուկ է արված սա, թե տգիտության հետևանք է, դժվար է ասել: Բայց հստակ է, որ «Хотели как лучше, а получилось как всегда»:
