«ՀԱՅՔԸ» հիմնադրվել է պատերազմից հետո
Միկրոշրջան 88 շենքին էի մոտեցել արդեն, երբ նկատեցի պատին փակցված` «ՀԱՅՔ» կրթական և սոցիալ-հոգեբանական կենտրոն ցուցանակը: Փոքրիկ, բայց հարմարավետ Կենտրոնն իր տաքուկ սրտի տակ էր հավաքել Հրազդանի անմահ հերոսների և Հադրութի, Բերձորի, Մարտակերտի շրջաններից բռնի տեղահանված երեխաներին: Ջերմ ժպիտով ու սիրով ինձ դիմավորեց տնօրեն Անահիտ Մնացականյանը: Արցախից դուրս` արցախյան հարազատություն զգացի անմիջապես: Ամեն ինչ լավ էր, բացի` բոլորին այստեղ համախմբող ցավից: Իսկ ցավը բոլորի համար նույնն էր: Անգամ Արցախից հեռու ապրող կենտրոնի տնօրենի համար:
««ՀԱՅՔԸ» ողջ հայությանն է խորհրդանշում և հայ երեխաներին միավորելու նպատակ ունի: Հետաքրքիր զուգադիպությամբ նորածին որդուս Հայկ կոչեցինք»,- մեզ հետ զրույցում ասում է «ՀԱՅՔԻ» տնօրենը:
Անահիտ Մնացականյանը Ստեփանակերտում է ծնվել, բայց մի քանի օր է ապրել այնտեղ, հետո Հրազդան են տեղափոխվել: Արցախյան 44-օրյա պատերազմից հետո սկզբում կացարանով կամ կենսական նշանակության փոքր աջակցությամբ էր փորձում օգնել պատերազմից տուժած ընտանիքներին, որից հետո որոշեց Հրազդանում այդ ընտանիքների երեխաների համար կենտրոն հիմնել: Նա մեզ պատմել է կենտրոնի հիմնադրման և աշխատանքների մասին: Երբ խոսեցինք համընդհանուր ցավի մասին, երկուսս էլ հուզվեցինք:
«Ես պատրաստվում էի բալիկ ունենալ այդ ժամանակ: Հրազդանում շատ էին Արցախից տեղահանված ընտանիքները, երեխաները հոգեբանական և նոր միջավայրին ինտեգրվելու խնդիրներ ունեին։ Կենտրոնը հիմնելո գաղափարն այդ ժամանակ ծնվեց»,- պատմում է նա:
Արդեն հստակ որոշել էր, որ պետք է զարգացման և աջակցման կենտրոն բացել հենց երեխաների համար: 2021 թվականի ապրիլ ամսից սկսեցին զբաղվել դրանով: Դրան զուգահեռ Հասարակական կազմակերպություն գրանցեցին, աջակցության խնդիրները հոգացին:
«Աստծո մատը խառն էր, որովհետև ամեն ինչ շատ հարթ և արագ ստացվեց, և արդեն հուլիսին բացվեց «ՀԱՅՔ» կենտրոնը»,-ասում է նա:
Այդ ընթացքում ուսանողները կամավորության սկզբունքով այցելել են Արցախից տեղափոխված և զոհված հերոսների ընտանիքներին և երեխաների զարգացման ծրագրերի վերաբերյալ սոցիալական հարցում անցկացրել: Այդ հարցումների հիման վրա հասկացել են, որ ձեռագործության խմբակ պետք է բացել:
Կենտրոնը միավորել է Հրազդանի և Արցախի երեխաներին
Արդեն երկրորդ տարին է, ինչ գործում է «ՀԱՅՔ» կենտրոնը: Պարապմունքները ժամանակին կազմակերպելու համար ըստ խմբերի դասացուցակ են կազմել, քանի որ տարածքը փոքր է: Այս պահին երեխաները սովորում են ուլունքագործություն, գոբելեն, հենքային գոբելեն, մաքրամե, փափուկ խաղալիքներ են պատրաստում: Էկոլոգիական դաստիարակության նպատակով կենտրոնում ստեղծագործում են թափոններով: Նաև համակարգչային գործ են սովորում:
«Երեխաները պետք է սիրեն շրջակա միջավայրն ու պահպանեն այն: Ինչքան մաքուր ու առողջ լինի մոլորակը, այնքան առողջ կլինենք մենք: Գեղեցիկ աշխատանքներ ենք ստեղծում թափոններից»,-ասում է տնօրենը:
Անահիտ Մնացականյանն աշխատում է Հրազդանի համայնքապետարանում, այժմ երեխայի խնամքի արձակուրդում է, բայց կենտրոնի համար միշտ ժամանակ է գտնում: Իր տեղն ու դերն ավելի շատ կարևորում է այստեղ:
«Այս գործն ինձ ավելի հարազատ է դարձել, ավելի կարևոր է ինձ համար: Չնայած Հրազդանի համայնքապետարանում բնակիչների հետ էի շփվում, փորձում էի հանրային նշանակության ծրագրեր մշակել, բայց ամեն դեպքում մեր երեխաների հարցը գլխավոր տեղում է»,-ասում է նա:
Կենտրոնում դասավանդող ուսուցիչները սկզբում կամավոր էին աշխատում, հիմա` սիմվոլիկ վարձատրությամբ: Հիմնականում Սփյուռքի մեր հայրենակիցներն են աջակցություն տրամադրում:
«Ես կենտրոնի ընդհանուր աշխատանքներն եմ համակարգում, բնապահպանական հարցերով տեսական մասն եմ ապահովում, քանի որ Բնապահպանական կենտրոնի համակարգողն էի նախկինում և ոլորտին տիրապետում եմ: Տարածքի ընդարձակման խնդիր ունենք: Արտասահմանից էին եկել, տեսել ու հավանել են այն, հարցրել են կենտրոնի կարիքների մասին, ես չեմ բարձրաձայնել, որովհետև ինչ էլ անեն, դրա կարիքը հաստատ ունենալու ենք»-, անկեղծանում է Անահիտը:
Էքսկուրսիաներ են կազմակերպում` տաք եղանակներին այցելելով բացօթյա պատմամշակութային վայրեր, ցուրտ եղանակներին` թանգարաններ, կինո, թատրոն:
Վերջերս բացօթյա մեծ ցուցահանդես-վաճառք էին կազմակերպել:Ցուցահանդեսի հասույթն օգտագործել են Կենտրոնի կարիքները հոգալու համար:
Հադրութցի Սյուզաննան և հրազդանցի Մանեն կենտրոնի սաներից են
«Բաց և ակտիվ, լայն մտահորիզոնով երեխաներ կային, որ պատերազմի հետևանքով հոգեբանական խնդիրներ ունեին և շատ դժվարություններ էին հանդիպում: Կենտրոնում մենք նորից բացել ենք նրանց, այժմ չունեն նման խնդիրներ»,-ասում է Անահիտ Մնացականյանը:
Հադրութցի փոքրիկ Սյուզաննան պատերազմից հետո սկզբում Ծաղկաձորում էր բնակվում, հետո Հրազդան է տեղափոխվել: Գերազանց առաջադիմությամբ սովորում է Հրազդանի թիվ 5 հիմնական դպրոցում: Դպրոց լացելով էր հաճախում, բայց կենտրոնում շատ է փոխվել: Հեշտ հաղորդակցվում է ընկերների և ուսուցիչների հետ, ինչպես ինքն է ասում` հարմարվել է: Սյուզաննայի մայրը` Ալինան, կենտրոնի թիմում է ընդգրկվել: Մեզ հետ զրույցում Սյուզաննան ասաց, որ գոբելեն ու ուլունքագործություն է շատ սիրում:
Երբ առաջին անգամ այցելել է կենտրոն, նրան ընկեր Սոնան է սիրով դիմավորել: Արցախի տատիկ-պապիկն էլ ուրախությամբ էր գործել:
Իմ հարցին` Հադրութու՞մ է լավ, թե` այստեղ, ասաց` Հադրութի իրենց գյուղում` Այգեստանում:
«Այնտեղ լրիվ ուրիշ էր: Գյուղի դպրոցն ինձ համար անփոխարինելի է»,-ասում է նա:
Արցախ հետ վերադառնալու մասին է երազում Սյոզաննան: Կարոտում է շատ:
«Ես էլ եմ արցախցի, Սյուզաննա ջան: Ես շատ եմ ուզում, որ մեր բարբառով խոսես». խնդրեցի նրան: Սկզբում կաշկանդվեց, հետո արցախյան քաղցր բարբառով` Հադրութի «ս»-ով, սկսեց խոսել:
«Ես ուզիսըմ քինիմ: Մամուն ըսեսըմ` հիբընք քիս Արցախ: Այետ մաման ասումա`հալա հույս չկա: Գիդասչըմ նենց խառը վիճակա: Տարբեր տեղ կռիվներ»,- հուզված ասում է նա:
Երբ հետաքրքրվեցի, թե ինչ երազանք ունի այս Նոր տարում, ասաց. «Երազում եմ խաղաղություն լինի»:
Հրազդանցի փոքրիկ Մանեն անմահ հերոս Մհեր Հարությունյանի դուստրն է: Կենտրոնի բացվելու առաջին օրվանից է հաճախում այստեղ: Միշտ ուրախությամբ է հաճախում, անգամ` ամառային արձակուրդներին: Գոբելեն և ուլունքագործություն է շատ սիրում:
«Կենտրոն հաճախելու առաջին օրը շատ եմ լարվել, ինչ-որ բանից վախենում էի: Հետո ամեն ինչ անցավ: Հարմարվեցի»,-ասում է նա:
Ձմեռ պապիկից նվերի չի խնդրելու: Միակ երազանքն է, որ պատերազմներ չլինեն:
Ես հետո զրուցեցի կենտրոնի մյուս սաների հետ: Հետաքրքիր և բացառիկ երեխաներ էին: Ոչ ոք չխոսեց Ձմեռ պապիկից թանկարժեք նվերներ խնդրելու, գունեղ հրավառության, շքեղ տոնածառի մասին: Բոլորը երազում էին խաղաղության մասին:
Կենտրոնից հուզված դուրս եկա և ամբողջ ճանապարհին արցունքներս խեղդած մտածում էի՝ երեք պատերազմ եմ տեսել, միշտ երազել խաղաղության մասին։ Հիմա էլ ենք երազում խաղաղության մասին։ Մտածում էի՝ մեր բոլորի չմարող ցավի մասին․․․
Հասմիկ Հակոբյան
