Արման Հարությունյանը Արցախի Ստեփանակերտ քաղաքից էր։ Մասնագիտությամբ իրավաբան էր, ծառայում էր Ազգային անվտանգության ծառայությունում:

ԱԱԾ մայորը պատերազմի առաջին օրերից հայրենիքի փրկության կանչով մեկնել է մարտի դաշտ և մասնակցել Մարտունու, Հադրութի և Ֆիզուլիի շրջանների ամենաթեժ մարտերին:

Պատերազմի օրերին ամեն օր զանգում էր կնոջը` Անուշին: Ամեն հեռախոսազրույցի ժամանակ վստահեցնում էր, որ ինքը լավ է, և ամեն ինչ կարգին է: Արմանի հետ կապն ընդհատվեց հոկտեմբերի 14-ին, որից հետո ամիսներ շարունակ նրա ճակատագիրն անհայտ էր հարազատների համար, և միայն փետրվարի 13-ին ԴՆԹ-ով ճանաչեցին հերոսի մարմինը:

Ծառայակից ընկերոջ հետ մարտեր է մղել Մարտունիում

Ծառայակից ընկերը պատմում է, որ Արմանի հետ աշխատում է 2014 թվականից:  Ծանոթացել են Շուշիում` միջոցառման ժամանակ: Հետո երկար շփումից հետո հասկացել է, որ Արմանն այն անձնավորությունն է, ում հետ կարելի է նաև ընկերություն անել: Ընկերոջ խոսքով` մարդկային բարձր արժեքների տեր մարդ էր Արմանը և արժանի է, որ նրա մասին խոսեն ու նրան ճանաչեն բոլորը:

Պատերազմի օրերին Մարտունիում միասին են եղել: Երբ հոկտեմբերին իջան դիրքերից, տղաները բաժանվեցին խմբերի: Ընկերը հիշում է, որ դիրքերից իջնելուց հետո Արմանը բարձր ջերմություն ուներ և վատառողջ էր: Շատ համոզեցին, որ մնա`կազդուրվի և նոր շարունակի մարտը:

«Ես որ չլինեմ, դուք Հադրութն ու Ջաբրայիլը տալու եք»,- ասել է Արմանը և չի համաձայնվել մնալ:

Ընկերները հետո են իմացել, որ դեռևս չապաքինված` Արմանը նորից մեկնել է մարտի դաշտ:

Մանկության ընկերը ներկայացնում է Արմանի մարդ տեսակը

Անդրեյն Արմանի համադասարանցին է, նաև` քավորը: Պատմում է, որ Արմանի հետ առաջին անգամ խոսել է պատերազմից երկու օր անց` սեպտեմբերի 29-ին: Արմանն ընկերոջն ասել է, որ ամեն ինչ լավ է: Դրանից հետո չեն խոսել, քանի որ Անդրեյը ևս զինծառայող է և պատերազմի օրերին գտնվում էր առաջնագծում:

 «Բարի, համեստ, արդարամիտ, ազնիվ տեսակ էր Արմանը: Եվ այդ բոլոր հատկանիշները դրսևորում էր թե ընտանիքում, թե ընկերության շրջանում, անգամ աշխատանքում` չնայած խստապահանջ լինելու պայմաններին»,- ընկերոջն այսպես է բնութագրում Անդրեյը:  

Վերջին մարտը եղել է Վարանդա-Ղարղաբազա հատվածում

Արման Հարությունյանը սեպտեմբերի 27-ից ԱԱԾ ջոկատի տղաների հետ մասնակցել է Մարտունու, Հադրութի և Ֆիզուլիի շրջանների մարտական գործողություններին: Հոկտեմբերի 15-ին Վարանդա-Ղարղաբազա հատվածում զոհվել են ծառայակից ընկերները, և միայն Արմանն էր ողջ մնացել իրենց միացած հինգ կամավորականների հետ:

Վերջին մարտը եղել է Վարանդա-Ղարղաբազա հատվածում (Девятый километр), որտեղ նրանց ջոկատը շրջափակման մեջ է հայտնվել: Կամավորականներից չորսը զոհվել են, իսկ Արմանը, իր վրա վերցնելով զինակից ընկերների պաշտպանությունը, նրանց խնդրել է նահանջել, ինքն էլ միայնակ դուրս է եկել թշնամու հիսուն հոգանոց ջոկատի դեմ և արիաբար զոհվել հոկտեմբերի 16-ին` երկու նռնակով պայթեցնելով իրեն և թշնամու երկու տասնյակ զինվորների:

Տղաներից միայն կամավորական Արոն էր ողջ մնացել, ով հետագայում իր տված հարցազրուցում պատմել է պատերազմական գործողությունների, Վարանդա-Ղարղաբազա հատվածում ահեղ մարտերի և դրանց ժամանակ Արմանի ցուցաբերած հերոսության և աձնազոհության մասին:

Արոն պատմում է, որ Ազգային անվտանգության ծառայության ջոկատի տղաների զոհվելուց հետո Արմանի հետ իրենք հինգ կամավորներով էին ողջ մնացել: Բոլոր հինգ կամավորներն էլ վիրավոր էին: Գիշերն աղոթել են խրամատում և ապավինել Աստծո զորությանը:

Լուսադեմին Արմանի հետ սար էին բարձրացել` կապ որսալու: Վիրավոր կամավորներից չորսը մնացել էին ներքևում: Արմանն ու Արոն իրենցից մոտ 500 մ հեռավորության վրա անասուններ և մարդու են նկատել: Կարծել են` մերոնցից է և ուրախացել են: Սակայն հետո թուրքերեն խոսակցություն են լսել և տեսել թշնամու մի քանի տասնյակ հոգանոց ջոկատը:

Արմանն ու Արոն սկսեցին կրակելով հետ նահաջել: Արոն վիրավոր էր և արնաքամ էր լինում. ուժերը չէին ներում առաջ շարժվելու: Արմանն Արոյին ասել է, որ գտնի տղաներին և միասին նահանջեն, ինքն էլ կփորձի շեղել թշնամուն և կանխել առաջխաղացումը:

Չծնկող հայի տեսակ էր Արմանը, որ հայտնվելով շրջափակման մեջ` իմացյալ մահը գերադասել է գերությունից։ Զոհվել է հերոսի` արժանապատիվ մահով, հոկտեմբերի 16-ին` երկու նռնակով պայթեցնելով իրեն, իր հետ նաև` քսան ադրբեջանցու։

Արոյի խոսքով`ընկերասիրությունից վեր սեր չկա, և ամենամեծ սերը պատկանում է նրան, ով իր կյանքը գիտակցաբար զոհում է հանուն ընկերների: Հայրենիքի և ընկերների հանդեպ ամենամեծ սիրով էր լցված Արմանը` պատրաստ սեփական կյանքը տալ հանուն հայրենիքի և ընկերոջ:

Այդպես էլ արեց Արմանը: Չվարանեց, չմտածեց, որ տանը կինն ու երկու որդիներն են սպասում իր վերադարձին: Գիտեր, որ քաջերի սահմանը «մինչև վերջ գնալու» կետում է հատվում: Արմանը գնաց մինչև վերջ, անահ քայլեց դեպի գեղեցիկ մահը` հերոսի մահով ընկնելը գերադասելով գերությունից և այն ընդունելով  որպես արժանապատվություն:

Կնոջ` Անուշի հիշողությունները.

«Երազանքներ շատ ուներ, բայց ասում էր, որ ամենաբաղձալի երազանքն արդեն իրականացել է. ունի հոգատար կին և լավ երեխաներ»,- մեզ հետ զրույցում ասել է Անուշը:

Անուշի խոսքով` Արմանը մեծ երազող էր: Ասում էր` առանց երազանք կյանք չկա: «Ձգտում էր ամեն գնով հասնել իր նպատակներին: Շատ էր սիրում բնությունը: Երբ ազատ ժամանակ էր ունենում, ապա այդ օրն ընտանիքին էր տրամադրում: Բնության գրկում էին անցկացնում»,- պատմում է Անուշը:

Անուշը հիշում է, որ մի օր որդիների հետ սար էին բարձրացել և  այնտեղ տեղադրել Արցախի դրոշը: Իսկ հետո ամբողջ ճանապարհին Արմանը երեխաներին բացատրում էր, որ մեր երկրի դրոշը միշտ պետք է ծածանվի:

Անսահման կարոտ և ցավ կա Անուշի հոգում, բայց չի կոտրվում, որովհետև երկու որդիներն ուժ են տալիս իրեն, կյանքի իմաստ հաղորդում և օգնում ապրել ու իրականացնել սիրելի ամուսնու` երազող Արմանի կիսատ երազանքերը:

«Ես երազում եմ հզոր ու խաղաղ հայրենիք ունենալ: Դա նաև Արմանի երազանքն էր: Հայ ժողովուրդը պետք է ոտքի կանգնի, լարի վերջին ճիգերը և տեր կանգնի մեր հայրենիքին: Մի օր պետք է հաղթանակ կերտենք և վերականգնենք արդարությունը, որպեսզի իմ որդիներն ազատության մեջ ապրեն և ծածանեն հոր արյամբ պաշտպանած Եռագույնը»,- ասում  է Անուշը և հետո հավելում, որ իր բոլոր հարցերի պատասխանները միշտ երազում է գտնում` Արմանին տեսնելիս:

Արման Հարությունյանը հետմահու պարգևատրվել է  ԱՀ նախագահի հրամանագրով` «Արիության» մեդալով, «Մարտական Խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանով և  «Ֆիդայիներ» ՌՀԲՀԿ-ի կողմից`«Մոնթե Մելքոնյան» մեդալով։

Հասմիկ Հակոբյան