Հայաստանը և Ադրբեջանը Անդրկովկասում իրավիճակի կարգավորման առանցքային հարցերում հավատարիմ են մնում բացարձակապես հակադիր հայացքների: Այդ մասին դեկտեմբերի 2-ին REGNUM գործակալությանը հայտնել է ԱՊՀ երկրների ինստիտուտի Կովկասի բաժնի վարիչ Վլադիմիր Նովիկովը:
Փորձագետի կարծիքով՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի անհատական հանդիպումն անհրաժեշտ էր, որպեսզի երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմի ավարտից հետո սկսված ժամանակաշրջանի որոշ միջանկյալ արդյունքներ ամփոփվեին: Մասնավորապես՝ հարկ էր քննարկել տարածաշրջանում տրանսպորտային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման հարցը, որի մասին որոշումն ընդունվել է երկու նախորդ հանդիպումների ժամանակ:
Փորձագետը կարծում է, որ ավարտված հանդիպման արդյունքները, եթե մի կողմ թողնենք ինչ-ինչ իրական կամ թվացյալ փակ պայմանավորվածություններ, բավական անորոշ են: Նոյեմբերի 26-ի հայտարարությունում ասված է, որ կողմերը ձգտելու են ստեղծել սահմանազատման և սահմանագծման երկկողմ հանձնաժողով: Սակայն երկու կողմն էլ, կարծում է փորձագետը, սահմանազատմանը մոտենում են բացարձակապես տարբեր քարտեզներով: Բանն այն է, որ ԽՍՀՄ-ում այդ սահմանները ոչ թե պետական, այլ զուտ վարչական կարգավիճակ ունեին: Ուստի եթե սահմանները միութենական հանրապետությունների միջև անցնում էին ոչ վառ արտահայտված բնական ջրային կամ լեռնային անջրպետներով, ապա դրանց գիծը բազմիցս փոխվում էր: Մասնավորապես՝ դա կապված էր անասունների սեզոնային տեղափոխությամբ արոտավայրից արոտավայր:
Բացի այդ, փորձագետի համոզմամբ, սահմանագծման իրավիճակը Նիկոլ Փաշինյանի համար նաև ներքաղաքական և տնտեսական կողմեր ունի: Այսպես, նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի գլխավորած «Հայաստան» ընդդիմադիր դաշինքի անդամների զգալի մասը շատ սերտ կապված է Սյունիքի մարզի արդյունաբերության հետ: Հենց Սյունիքում են գտնվում Հայաստանի խոշորագույն պղնձա-մոլիբդենային և լեռնահարստացուցիչ կոմբինատները: Բացի այդ, տարածաշրջանում խոշորագույն ոսկու հանքավայրը գտնվում է հենց հայ-ադրբեջանական սահմանի վրա: Ուստի սահմանի գծի յուրաքանչյուր փոփոխություն չափազանց կարևոր տնտեսական հետևանքներ կարող է ունենալ: Այդ կապակցությամբ, եթե սահմանազատման երկկողմ հանձնաժողովն այնուամենայնիվ ստեղծվի, ապա դրա շրջանակներում շատ լուրջ պայքար կսկսվի երկրների միջև:
Բայց սահմանազատման հարցը, փորձագետի կարծիքով, այնուամենայնիվ դեռ համեմատաբար պարզ է: Իսկ ահա Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցը չափազանց բարդ է:
«Ադրբեջանը իր նախագահի շուրթերով (բառացի եմ մեջբերում) ասել է, որ «կարգավիճակը նետվել է դժոխք»: Այսինքն՝ նրանք առհասարակ հրաժարվում են քննարկել Լեռնային Ղարաբաղի որևէ կարգավիճակ: Ալիևը իր հուլիսյան հրամանում արդեն սահմանել է, որ խոսք կա միայն Ղարաբաղյան տնտեսական շրջանի մասին»,- ասել է Նովիկովը:
Հայաստանն էլ, իր հերթին, համարում է, որ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը պետք է որոշվի բանակցությունների արդյունքով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի շրջանակներում: Ե՛վ Մոսկվան, և՛ Վաշինգտոնը, և՛ Փարիզը, որպես դրա երեք առանցքային մասնակիցներ, միասնական են այն հարցում, որ ներկայումս Լեռնային Ղարաբաղի չկարգավորված իրավական կարգավիճակը պետք է այսուհետև էլ քննարկվի Մինսկի խմբի շրջանակներում:
Փորձագետի կարծիքով՝ Ադրբեջանը, որ պատերազմի հաղթանակից հետո գործում է ուժի դիրքերից, ցանկանում է սահմանը գծել և խաղաղության պայմանագիր կնքել բացառապես իր պայմաններով:
Հիշեցնենք, որ նոյեմբերի 26-ին Սոչիում Վլադիմիր Պուտինի միջնորդությամբ կայացավ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հանդիպումը:
Աղբյուրը՝ ИА REGNUM
