Վեց ամիս առաջ սկսված և 44 օր տևած աղետաբեր պատերազմն այնքան ու այնպես է խառնել մեր մտքերն ու հոգիները, որ թվում է, թե որևէ այլ թեմայի շուրջ խոսելն անիմաստ է: Մինչդեռ, ուղիղ մեկ տարի առաջ հենց այս օրերին տեղի ունեցած ընտրությունները մեծապես կանխորոշեցին Արցախի ապագան. մենք ունեցանք բաժան-բաժան արած հանրություն (ՀՀ օրինակով), աննախադեպ պոպուլիզմով համեմված նախընտրական շրջան (դժվար չէ գտնել նմանությունը) և անհասկանալի հետընտրական դասավորություն (այստեղ արդեն Արցախը «մաստեր-կլաս» ցույց տվեց՝ իշխանության ու «ծայրահեղ ընդդիմության» կոալիցիա ձևավորելով):
Ժամանակագրական մանրամասներն արդեն հետաքրքիր էլ չեն. որ նախընտրական արշավի կեսից համավարակը խախտել էր նախատեսված հանդիպումների գրաֆիկները, որ հինգ ինքնուրույն (քաղաքական ուժ ներկայացնող) թեկնածուների փոխարեն նախագահական ընտրապայքարի մեջ ներգրավվել էին 14 թեկնածուներ, որ ֆավորիտ համարվող քաղաքական ուժն ու թեկնածուն նախընտրական հանդիպումների կարիք չունեին (նրանց արշավը սկսվել էր 2019թ. հունվարին և 2020թ. հունվարին ամեն ինչ ավարտված էր նրանց համար) և այս շարքը կարելի է դեռ շարունակել:
Ի՞նչ կարելի է քաղել կամ սինթեզել այս մանրամասներից: Դատելով ընտրությունների արդյունքներից և հետագա զարգացումներից՝ առանց դժվարությունների կարելի է դասավորել այն գլխավոր եզրակացությունները, որոնց թվարկումն արդեն իրավիճակի տխուր լինելու ակնհայտ ցուցիչներ են.
ա) 2020թ. մարտի 31-ի համապետական ընտրություններով առաջին անգամ Արցախում դրվեցին քաղաքագիտական դասական կանոններն անտեսելու միջոցով քաղաքական դաշտը քանդելու և հանրային համերաշխությունը խաթարելու բացահայտ դրսևորումներ
բ) Երկու տարվա դիմադրությունից հետո, նույն 2020թ. մարտի 31-ի ընտրություններով, ՀՀ իշխող վերնախավին հաջողվեց Արցախում իշխանության բերել քաղաքական այն խմբերին, որոնք կոչված էին «թավշյա հեղափոխության» ամբողջ պերճանքն իրականացնել նաև երկրորդ հայկական հանրապետությունում
գ) Արցախի Հանրապետության դեմ Ադրբեջանի ու նրա հավաքած ահաբեկչական միավորման սանձազերծած պատերազմը դիմավորեցինք թուլացած ազգային իմունիտետով, պառակտված և, մեծ հաշվով, հենց այդ ուղեգծի պատճառով հայտնվեցինք համազգային ֆիասկոյի վիճակում:
Արցախի ուժը բոլոր ժամանակներում նրա ինքնուրույնությունն է եղել: Երբևէ Արցախն այսքան թույլ վիճակում չի գտնվել ու այսքան նվազ սուբյեկտայնություն չի ունեցել:
