Ընդվզումները հնարավորություն տվեցին Նիկոլ Փաշինյանին դառնալու Հայաստանի վարչապետ: Այն ժամանակ նրան արագ հաջողվեց ձեռք բերել Եվրոպայի և ԱՄՆ-ի աջակցությանը: Ճակատագրի հեգնանքով նույնպիսի ընդվզումներն այսօր կարող են նրա հրաժարականի պատճառը դառնալ: Սակայն ԱՄՆ-ն և ԵՄ-ն ի վիճակի չեն կայունացնելու իրավիճակը Հայաստանում: Հեղինակը՝ Իթան Ռոֆֆեն (Ethan Roffe) համեմատում է ԱՄՆ-ի դիրքորոշումը Հայաստանի և Վրաստանի նկատմամբ:
Անպտուղ քաղաքականության, ընդդիմադիրների ճնշումների և վիճելի փոխատեղումների տարիները բնավ չնպաստեցին Նիկոլ Փաշինյանի վարկանիշին: Այսօր ավելի ու ավելի շատ հայեր են պահանջում նրա հրաժարականը, սակայն վարչապետը համառորեն կառչում է իշխանությունից՝ երկիրը հրելով քաոսի անունդը:
Ճգնաժամի պատճառը հակամարտությունն էր Լեռնային Ղարաբաղում կամ, ավելի ճիշտ, դրա հետևանքները: Ադրբեջանի և Հայաստանի նոր զինված բախումը վաղուց էր սպասվում, և պարզվեց, որ դրան անպատրաստ էին միայն Հայաստանի իշխանությունները: Բացի այդ, Ադրբեջանը հույսը դրել էր Թուրքիայի վրա: Նման իրավիճակում Հայաստանն էլ հույսեր էր կապում Ռուսաստանի հետ, բայց Կրեմլը որոշեց իրադրությունը կարգավորել Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրով: Փաստաթուղթը պարտավորեցրեց հայերին առանց դիմադրության զիջել տարածաշրջանում տարածքների մի մասը:
Շատերն իրավացիորեն դա կապիտուլյացիա համարեցին, բայց նույնիսկ պարտությունը կարելի է օգտագործել դրական առումով: Փաշինյանին հնարավորություն էր ընձեռված առաջ մղելու ազգային միասնության գաղափարները, բայց դրա փոխարեն նա որոշեց պառակտում սերմանել և ընդդիմության կոչերին պատասխանեց բռնաճնշումներով:
Այս համատեքստում արժի նշել Փաշինյանի հայտարարությունները «Իսկանդեր» հրթիռային համալիրների անարդյունավետության մասին: Այդ ռուսական զենքն առկա է հայկական բանակի զինանոցում, և եթե հավատանք Փաշինյանին, դա չի գործել է կամ գործել է դեպքերի միայն 10 տոկոսը: Իրականում այդ սպառազինությունն ընդհանրապես չի օգտագործվել հակամարտությունում: Փաստորեն, Հայաստանի վարչապետը սոսկ Մոսկվայի դժգոհությունը հարուցեց: Իսկ վերջերս նրա մամլո քարտուղար Մանե Գևորգյանի հայտնած ներողությունը հազիվ թե շտկի իրավիճակը:
Ավելին, Փաշինյանն իր դեմ տրամադրեց երկրի զինվորական ղեկավարությանը: Նա արդեն փորձել է Ղարաբաղում կրած պարտության պատասխանատվությունը բարդել բանակի վրա, իսկ հիմա անցել է անդառնալիության սահմանը: Ճգնաժամը խորացավ, երբ Փաշինյանը ազատեց Հայաստանի գլխավոր շտաբի պետի տեղակալ Տիրան Խաչատրյանին: Այդ քայլից հետո գլխավոր շտաբը պահանջեց վարչապետի հրաժարականը: Նրան մեղադրեցին անհեռատեսության և անբանական քաղաքական որոշումների համար: Ի՞նչ արեց Փաշինյանը: Մեղադրեց բանակին պետական հեղաշրջման փորձի համար:
Այսօր կարելի է ասել, որ իրավիճակը Հայաստանում անվերահսկելի է դարձել, իսկ Փաշինյանը ճգնաժամից դուրս գալու որևէ պլան չունի: Նա սպառնալիքներ է տեղում՝ հուսահատ փորձելով արհեստականորեն պահպանել իր իշխանությունը: Ուշագրավ է, որ ինքը՝ Փաշինյանը, նույնպես իշխանության է եկել այսպես կոչված թավշյա հեղափոխության շնորհիվ: Նրան արագ հաջողվեց ձեռք բերել Եվրոպայի և ԱՄՆ-ի աջակցությունը: Եվ դա Արևմուտքի ներկայիս վարքագիծն էլ ավելի է երեսպաշտ դարձնում:
«Մենք կոչ ենք անում երկու կողմերին հանգստություն և զսպվածություն դրսևորել, հանել լարվածությունն առանց բռնության»,- ասվում է ամերիկյան դեսպանության մամլո հաղորդագրությունում:
Այժմ տեսնենք Միացյալ Նահանգների դեսպանության հայտարարությունը Վրաստանում, որտեղ համանման իրավիճակ է ստեղծվում: Ընդդիմադիր Նիկա Մելիան վերջերս հայտնվեց ճաղերի հետևում, իսկ ամերիկյան դիվանագետները չզլացան քարը քարի վրա չթողնելով քննադատել օտարերկրյա կառավարությանը.
«Մենք ցնցված ենք պառակտման հռետորաբանությունից, որ օգտագործում է վրացական ղեկավարությունը ճգնաժամի ժամանակ: Բռնի մեթոդները, ագրեսիան չեն կարող Վրաստանում քաղաքական տարաձայնությունների կարգավորման միջոց լինել: Այսօր Վրաստանը հետքայլ արեց եվրոատլանտյան ընտանիքում ավելի ուժեղ ժողովրդավարության հասնելու ճանապարհին»:
Երկու երկրներն էլ ճաշակում են այսօր իրենց ժողովրդավարական ինստիտուտների ուժը, սակայն վրացական էլիտան բախվում է միանգամայն որոշակի սպառնալիքների, այն դեպքում, երբ Փաշինյանը հանդիպում է միայն տակտիկական կոչերի: Ինչո՞վ է Հայաստանի իրավիճակը տարբերվում Վրաստանի դրությունից: Նախ և առաջ, Փաշինյանը մշտապես օգտվել է արևմտյան գործընկերների աջակցությունից: Վրաստանի իշխող կուսակցության Բիձինա Իվանիշվիլին չի կարող պարծենալ նման բանով: Առավել ևս, որ Հայաստանի վարչապետի նկատմամբ Արևմուտքի թողտվությունը ուրիշ, շատ ավելի մտահոգիչ պատճառ ունի:
Ինչ էլ որ մտածենք Վլադիմիր Պուտինի մասին, խաղաղությունը Լեռնային Ղարաբաղում Կրեմլի ավանդն է: Թեպետ Ֆրանսիան և ԱՄՆ-ն հանդես էին գալիս որպես կոնֆլիկտի կարգավորման երաշխավորներ, սահմանափակվեցին ձևական հայտարարություններով: Ավելին, նրանք չնեղեցին ՆԱՏՕ-ի իրենց գործընկերոջը՝ Թուրքիային, որը Ադրբեջանին ռազմական տեխնիկա և էժան վարձկաններ էր մատակարարում: Անվերջանալի աշխարհաքաղաքական կոնֆլիկտների աշխարհում Ռուսաստանի հաջողությունը արևմտյան երկրների պարտությունը դարձավ:
Փաշինյանը դեռ կարող է շտկել «անարդարությունը»
Նա արդեն փորձել է չկատարել պայմանավորվածությունը՝ հրաժարվելով դուրս բերել զինված ջոկատները կոնֆլիկտի գոտուց: Ադրբեջանցիները մի քանի հարյուր հայի են գերեվարել: Հայաստանում տիրող քաոսը սաստկացնում է պայմանագրի խզման վտանգը:
Նոր բախումները ռուսական սահմանների մոտ անկասկած ձեռնտու կլինեին նրանց, ովքեր ձգտում են թուլացնել այդ աշխարհաքաղաքական հակառակորդին: Բայց կարո՞ղ են արդյոք ԱՄՆ-ն և ԵՄ-ն նվաճել հայերի վստահությունը տեղի ունեցածից հետո: Ի վիճակի՞ են նրանք կայունացնելու դրությունը հանրապետությունում, որպեսզի այն իրապես հուսալի գործընկեր դառնա, ոչ թե անվերջ ֆինանսական օգնություն ստացող:
Ուկրաինան, օրինակ, ընտրել է երկրորդ տարբերակը, քանի որ արևմտյան երկրները նախկինում պաշտպանել են ֆաշիստական խռովությունը Կիևում, բայց չեն կարողացել գործն ավարտին հասցնել: Նրանք չկարողացան այնպես ճնշել Մոսկվային, որ վերջ դնեն խռովության հարուցած կոնֆլիկտին: Չկարողացան անհրաժեշտ բարեփոխումներ ապահովել Ուկրաինայում: Ճակատագրի հեգնանքով ժողովրդավարությունը հաղթեց արևելքում՝ անջատողական դոնբասյան հանրապետություններում, որոնք հանդես եկան ամերիկյան միջամտության դեմ: Կոռուպցիայի և օլիգարխների դեմ պայքարը նույնպես աչքաթող արվեց Կիևում, իսկ ուկրաինական տնտեսությունն այսօր չի կարող գոյություն ունենալ առանց Արժույթի միջազգային հիմադրամի օգնության:
Եթե Միացյալ Նահանգները և Եվրոպան չեն ցանկանում նման ճակատագիր Հայաստանի համար, հարկ էր, որ վերանայեին իրենց մոտեցումը, բայց դա ակնհայտորեն իրենց առաջնահերթությունների մեջ չի մտնում:
Աղբյուրը՝ inosmi.ru
Բնագիրը՝ AgoraVox
