Անկլավների հարցը օրակարգ եկան այն ժամանակ, երբ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը 86 600 քկմ տարածքում եւ այն գյուղերը, որոնք Ադրբեջանը պահանջում է, մտնում է այդ տարածքի մեջ: Այս մասին NEWS.am-ի հետ զրույցում նշեց ԱԺ «Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Քրիստինե Վարդանյանը:
«Մենք մեզ պետք է հարց տանք, թե ո՞նց հասանք նրան, որ քննարկում ենք Տավուշից կամ այլ մարզերից Ադրբեջանին գյուղեր հանձնելու հարցը, երբ ընդամենը երկու տարի առաջ իշխող ուժի ներկայացուցիչները գրեթե հայհոյանք էին դնում մարդու վրա, ով ասում էր՝ այսպիսի օրակարգ կա: Մենք պետք է մտածենք, թե սրանից հետո ինչ է սպասվում, որովհետեւ սա էլ վերջը չի:
Մենք այցելել էինք Տավուշ, եւ ես կարող եմ արձանագրել երկու տարվա ընթացքում հանրային տրամադրությունների փոփոխությունը: Եթե 2021-ին մարդիկ ուղղակի չէին հավատում, որ Տավուշից կարող է գյուղերի հանձնման օրակարգ լինել եւ շատ կտրուկ հասարակական, քաղաքական գործիչներին ու լրագրողներին արձագանքում էին, որ դա թշնամական օրակարգի տարածում է, հիմա Տավուշում չի քննարկվում՝ ճիշտ է գյուղերի հանձնման թեման, թե ճիշտ չէ, հիմա քննարկվում, թե ոնց պետք է պաշտպանենք այդ գյուղերը:
Այսինքն մարդիկ մնացել են առանց պետության: Պետությունը ոչ միայն բացակայում է, այլ պետության ներկայացուցիչները գնում, պայմանավորվում են հանձնելու մասին: Տավուշի բնակչության քննարկման առարկան այն է, թե ոնց են պաշտպանվելու, մտածում են խրամատավորվելու մասին»,-ասաց նա:
Ընդդիմադիր պատգամավորը նկատեց, որ հանրություն չի պատկերացնում, թե ինչ է նշանակում Տավուշից գյուղեր հանձնելը. «Մենք Տավուշ էինք մեկնել, որպեսզի հնարավորինս բացատրենք, թե դա ինչի կարող է հանգեցնել Տավուշից եւ այլ մարզերից գյուղերի հանձնումը: Մեր հանրությունը պետք է իմանա, որ եթե Տավուշից գյուղեր են հանձնվում եւ այդտեղ տեղակայվում են ադրբեջանցիներ, ինչպես օրինակ, Գորիս-Կապան ճանապարհին, դա կազմաքանդում է մեր ամենակահավորված առաջնագիծը: 3-րդ պաշտպանական շրջանը մեր ամենապաշտպանված շրջաններից մեկն է եւ այդ առաջնագծի շնորհիվ է, որ 2020-ից հետո այդ ուղղությամբ հարձակումներ չենք տեսել: Հիմա եթե բերում ենք, այդ առաջնագծի թիկունքում տեղակայում ենք ադրբեջանական ստորաբաժանումներ, դա ամբողջովին կազմաքանդում է Տավուշի անվտանգության համակարգը, ու մենք նոր անվտանգային սրված ճգնաժամ ենք ունենում»:
Երկրորդ հանգամանքը, ըստ Քրիստինե Վարդանյանի, այն է, որ մարդիկ պետք է իմանան, որ այդ 4 գյուղերը հանձնելու դեպքում 5 տեղ Երեւան-Թբիլիսի միջպետական ճանապարհին տեղակայվում են ադրբեջանական զորքեր, եւ այդ ճանապարհը մեզ համար դառնում է անօգտագործելի. «Այդ ճանապարհով, փաստորեն, տարածաշրջանում կոմունիկացիաների ապաշրջափակում անվան տակ Հայաստանն ամբողջությամբ հայտնվում է շրջափակման մեջ: Ստացվում է, որ Հայաստանը Իրանին եւ Վրաստանին կապող ճանապարհներին նստած են լինում ադրբեջանցիները: Մենք յուրահատուկ անկլավ ենք դառնում»,- ասաց նա:
«Երրորդ խնդիրն այն է, որ եթե թեկուզ մեկ տեղ ադրբեջանցիները տեղակայվում են, նրանք տեղակայվում են մեր տներից, դպրոցներից, հանրային նշանակության օբյեկտներից, համայնքային շենքերից 10-20 մետր հեռավորության վրա: Դա անհնար է դարձնելու բնական կենսագործությունն ու ապրելը այնտեղ: Մենք Տավուշից արտագաղթ ենք ունենալու:
Չորրորդ խնդիրը. Վերին Ոսկեպարը գտնվում է թիկունքում, Ադրբեջանի հետ ցամաքային կապ չունի: Վերին Ոսկեպար ադրբեջանցիներ բերելուց հետո հաջորդ պահանջը լինելու է դեպի այնտեղ Ադրբեջանի հետ ցամաքային կապ ապահովելը: Այսինքն դրանով ոչ թե ավարտվում է, այլ սկսվում է հանձնման նոր փուլ: Հետո մեզնից քանի՞սը գիտեն, որ Հայաստան եկող գազատարը անցնում է Վերին Ոսկեպարով:
Եվս մեկ փաստ, որ մեր հանրության գերակշիռ մեծամասնությունը չի պատկերացնում: Օրինակ, քանիսը գիտեն, որ Վերին Ոսկեպարում ադրբեջանական վերահսկողություն հաստատելու դեպքում Լոռու մարզը դառնում է Ադրբեջանի հետ սահման ունեցող մարզ՝ իրենից բխող հետեւանքներով: Ո՞նց կարելի է այս թեման ընդհանրապես, քննարկել, նախապես հայտարարելով, որ այդ տարածքները պատկանում են Ադրբեջանին»,- հայտարարեց ընդդիմադիր պատգամավորը:
Նա նկատեց, որ եթե պետական քաղաքականությունը հանձնելու մասին է, մարդը, անհատը կարող է միայն հերոսություն գործել, բայց դրանով հողը չի պահվում. «Եթե երկրի ղեկավարը ստորագրում է հողը հանձնելու մասին, անհատին մնում է միայն կամ նահանջելը, կամ հերոսանալը:
Անվտանգային այս ճգնաժամը կարող ենք հաղթահարել միայն պետական ռեսուրսներով: Պետության ներկայացուցիչները պետք է զգան, որ այդ ճանապարհով գնալու դեպքում իրենք կկորցնեն իրենց ամեն ինչը:
Իշխանությունը պարգեւավճարների ու վոյաժների համար չի, անվտանգություն ապահովելու համար է, ու պետք է իրենք զգան, որ այս ճանապարհով գնալու դեպքում խնդիրներ են ունենալու: Միայն այդ դեպքում կարող ենք խուսափել շատ մեծ անվտանգային ճգնաժամից»,- իր խոսքն ավարտեց Քրիստինե Վարդանյանը
