2023 թ-ի սեպտեմբերին Արցախում ադրբեջանական ռազմական հարձակման առաջին իսկ օրվանից «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամն իր միջազգային ցանցի հետ ներգրավվեց Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների առաջնային կարիքները հոգալու աշխատանքներին:
Հիմնադրամից հայտնում են, որ հիմք ընդունելով բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների տեղաբաշխումը Հայաստանի Հանրապետության մարզերում, ընտրվեցին առավել խիտ տեղակայման մարզեր՝ Սյունիք, Վայոց Ձոր, Արարատ, Արմավիր, Արագածոտն, Կոտայք և Գեղարքունիք։ Հիմնադրամի աջակցության ծրագրերի աշխարհագրության ընտրության ընթացքում հաշվի է առնվել նաև, որ մի շարք այլ հումանիտար և հասարակական կազմակերպություններ, ինչպես նաև ՀՀ կառավարությունը, մարզպետարանները և տեղական ինքնակառավարման մարմինները նույն ժամանակահատվածում աջակցության տարբեր ծրագրեր էին սկսել հանրապետության տարածքում։
Նկատի առնելով հումանիտար ճգնաժամի ահռելի ծավալները և բռնի տեղահանվածների բնակվելու աշխարհագրությունը, Հիմնադրամը որոշեց աջակցության բաշխման գործընթացը կազմակերպել մարզային գործընկեր հասարակական կազմակերպությունների միջոցով, որոնք թե՛ Հիմնադրամի, և թե՛ ՀՀ ոլորտային պետական կառույցների ու տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ սերտորեն աշխատել էին դեռևս 2020 թ. պատերազմի ընթացքում և հետպատերազմյան ժամանակահատվածում, երբ ՀՀ-ում էին գտնվում ավելի քան 90,000 ժամանակավոր տեղահանվածներ։ Իրականացվեց մարզերում գործող և 2020թ. պատերազմից հետո Հիմնադրամի հետ արդյունավետ համագործակցության փորձ ունեցող հասարակական կազմակերպությունների քարտեզագրում։ Արդյունքում, ըստ մարզերի ընտրվեցին հետևյալ ՀԿ-ները՝
- «ՎԻՆՆԵԹ Գորիս» զարգացման հիմնադրամ - Սյունիք
- «Դու մենակ չես» կանանց աջակցման ՀԿ - Վայոց Ձոր
- «Արմավիրի զարգացման կենտրոն» ՀԿ - Արմավիր, Արարատ, Արագածոտն
- «Մարտունու կանանց համայնքային խորհուրդ» ՀԿ - Գեղարքունիք
- «Կանանց հզորացման ռեսուրս կենտրոն» ՀԿ - Կոտայք
- «Հայկական Կարմիր Խաչի Ընկերություն» ՀԿ – Արարատ, Կոտայք, Շիրակ, Լոռի, Տավուշ, Վայոց Ձոր, Սյունիք, Գեղարքունիք
- Հիմնատավուշ Զարգացման Հիմնադրամ - Կոռնիձոր, ապա՝ Սյունիք և Տավուշ
- «Կանանց ռեսուրսային կենտրոն» ՀԿ - Երևան (միայնակ մայրեր)
Արդյունավետ համագործակցության արդյունքում սեպտեմբերի 21-ից առ այսօր շուրջ 200 տոննա հումանիտար աջակցություն է բաշխվել նշված մարզերում տեղակայված կարիքավոր ընտանիքներին։ Աջակցությունն իր մեջ ներառել է սննդի և հիգիենայի պարագաների փաթեթներ, տաք հագուստ, մահճակալներ, անկողնային պարագաներ, ծածկոցներ, տաքացուցիչներ և այլն։
Տեղահանված ընտանիքների շրջանում թիրախային խմբերի ընտրությունը կատարվել է հետևյալ չափանիշների հիման վրա՝
- Սոցիալապես անապահով
- Բազմանդամ ընտանիքներ
- Հաշմանդամություն ունեցող անձինք
- Ընտանիքի զոհված անդամ ունեցողներ
- Տարեցներ
- Միայնակ մայրեր
Ընդհանուր առմամբ, հումանիտար աջակցությունից օգտվել է 62,000 շահառու, որից միայն տեղահանության օրերին Կոռնիձորում ստեղծված աջակցության կետերում՝ շուրջ 20,000 մարդ։
Գործընկեր կազմակերպությունները Հիմնադրամին են ներկայացրել բաշխման հաշվետվություններ՝ տրամադրված աջակցության յուրաքանչյուր փուլի համար։ Հաշվետվությունը ներառել է ինչպես թվային ու նկարագրողական փաստագրում, այնպես էլ շահառուների գրանցման թերթիկներ՝ շահառուի ստորագրությամբ։ Իր հերթին, Հիմնադրամը մարզերում իրականացրել է բաշխման մոնիթորինգ, նկարահանումներ, պատրաստել տեսանյութեր, որոնք տեղադրվել են համացանցում։
Արցախցիներին տրամադրված հումանիտար օգնությունը մեծամասամբ ֆինանսավորվել է Հիմնադրամի ԱՄՆ–ի, Ֆրանսիայի, Բրազիլիայի, Մեծ Բրիտանիայի և Տորոնտոյի տեղական մարմինների, ինչպես նաև «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի հավաքագրած միջոցների հաշվին:
Հիմնադրամը շնորհակալություն է հայտնում իր տեղական մարմիններին հումանիտար աջակցության հրատապ ծրագրերը ֆինանսավորելու, իսկ գործընկեր հասարակական կազմակերպություններին՝ աջակցությունը ժամանակին և թիրախային բաշխելու համար։
Այս փուլով, «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամն ավարտում է իր՝ հրատապ արձագանքման աջակցության ծրագրերը` անցնելով բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներին աջակցելու համար միջնաժամկետ ծրագրերի մշակմանն ու իրականացմանը:
Իր 32-ամյա գործունեության ողջ ընթացքում «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամը 1000-ավոր հումանիտար եւ զարգացման ծրագրեր է իրականացրել Լեռնային Ղարաբաղի եւ արցախցիների համար: Այժմ, երբ մեր հայրենակիցները ստիպված լքել են իրենց բնօրրանն ու հաստատվել են Հայաստանի Հանրապետությունում, Հիմնադրամը շարունակելու է տարաբնույթ ծրագրերի միջոցով աջակցել նրանց:
