Արցախից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցների աշխատանքի հարցն օրըստօրե ավելի է բարդանում։ Պետական համակարգում աշխատանքի տեղավորվել եզակի մարդկանց է հաջողվել։ Շատ-շատերը թափուր հաստիքների առկայության դեպքում դիմում են, բայց գրեթե միշտ նույն պատասխանն են ստանում՝ գնացեք, մենք ձեզ կկանչեք, երբ ժամանակը գա։
«Անտառտնտեսությունում աշխատանքի անցնելու համար դիմել եմ հոկտեմբերի վերջերին, ասել են, որ կլինի, բայց դեռ չեն կանչել, սպասում եմ։ Քանի որ բացի անտառտնտեսի մասնագիտությունից, նաև մաթեմատիկայի մասնագետ եմ՝ 23 տարվա աշխատանքային ստաժ ունեմ, հետաքրքրվել եմ ուսուցչի աշխատանքի համար։
Տաշիրում, որտեղ ապաստանել ենք, երեք դպրոց կա, բայց ոչ մեկում թափուր հաստիք չկա։ Ինձ, համեմայնդեպս, այդպես ասացին։ Ստիպված մոտ գյուղերից մեկի դպրոց եմ դիմել։ Էդտեղ էլ գնալ-գալու հարցն է, որ պետք է տեսնեմ՝ ոնց եմ անելու»,- «Փաստինֆո»-ին պատմում է օկուպացված Շուշիի շրջանի Մեծ Շեն գյուղի գյուղապետ Դավիդ Դավիդյանը։
Շրջանի վարչակազմի ղեկավար Գրիշա Հովհաննիսյանն էլ նկատում է՝ հրաժարվում են բռնի տեղահանվածներին պետական համակարգում աշխատանքի ընդունել․ պարտադիր պահանջ է, այսպես կոչված, ՀՀ քաղաքացիություն ստանալը․ բացառություն են կազմում սակավաթիվ ուսուցիչներ ու բժիշկներ, որոնք այս կամ այն պետական հաստատությունում աշխատանքի են տեղավորվել։
«Շրջանի բնակչության գերակշիռ մասն անգործ է։ Գյուղերում հաստատված ուսուցիչներից մի քանիսը դպրոցներում տեղավորվել են, մի քանի ժամ՝ մի դպրոցում, մի քանի ժամ՝ մեկ այլ գյուղի դպրոցում, բայց մարդկանց մեծ մասն անգործ է՝ այդ թվում ես։ Քաղաքներում ավելի տխուր վիճակ է․ մարդիկ իրենց խնայողությունների հաշվին են յոլա գնում․ սոցիալական աջակցության գումարները տան վարձավճարների այս պայմաններում բավարար չեն, որ և՛ վարձ տան, և՛ ապրեն։ Բացի այդ, մարդիկ ուզում են աշխատել, այդ գումարներն այսօր տալիս են, վաղը չեն տալու։ Թե մի երկու ամիս հետո ինչ է լինելու էս ժողովրդի վիճակը, չեմ պատկերացնում։ Գոնե կացարանի հարցը պետք է լուծվի, այլապես արտագաղթն աննախադեպ ծավալներ է ընդունելու»,- ասում է Գրիշա Հովհաննիսյանը։
Բռնի տեղահանված Հովհաննիսյանը շեշտում է՝ 2020թ․ տեղահանվածների վիճակն է՛լ ավելի բարդ է, քանի որ նրանք դուրս են մնացել սոցիալական աջակցության բոլոր ծրագրերից․
«Եթե տան վարձակալության համար որոշակի գումար էին ստանում, ապա 2023թ․ մայիսից ընդհանրապես ոչ մի աջակցություն չեն ստանում։ Այդ մարդիկ ամեն ինչից զրկված են։ Առաջիկայում նախատեսում ենք դիմել Արցախի նախագահին, որ ինքն էլ փորձի հարցը բարձրացնել ՀՀ իշխանությունների մոտ։ Ի վերջո, 2020թ․ տեղահանվածներն ամեն ինչից զրկվել են ու այսօր, փաստացի, առանց որևէ աջակցության են մնացել»։
Թե՛ 2020թ․, թե՛ 2023թ․ բռնի տեղահանվածները դժվար իրավիճակում են հայտնվել․ չեն կողմնորոշվում պահել փախստականի կարգավիճակը, թե դիմել, այսպես
կոչված, ՀՀ քաղաքացիություն ստանալու համար։
