Իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտության սրացման 3-րդ օրը հայտնի է, որ Իսրայելի քաղաքներում մարտերն ավարտվել են, չնայած դեռևս իսրայելական տարածք ներթափանցած զինյալներ կան: Իսրայելում պատերազմական իրավիճակ է հայտարարվել, որը հնարավորություն է տալիս բանակին գործել ըստ իր հայեցողության՝ զեկուցելով երկրի քաղաքական ղեկավարությանը:
Իսրայելի իշխանությունները հայտարարել են, որ մտադիր են Գազայի հատվածն ամբողջությամբ իրենց հսկողության ներքո վերցնել և վերջ դնել ՀԱՄԱՍ-ի գործունեությանն այդ տարածքում: Այդ նպատակաով նախատեսում են ցամաքային ռազմագործողություն իրականացնել: Իսկ մին աչդ տարհանելու են Գազայի մոտակա իսրայելական բնակավայրերի բնակիչներին: Իսրայելի պաշտպանության նախարարն այսօր հայտարարել է, որ ՀԱՄԱՍ-ի դեմ մղվող մարտերին զուգահեռ ամբողջությամբ շրջափակված է լինելու Գազայի հատվածը, այնտեղ չի լինի ոչ էլեկտրաէներգիա, ոչ սնունդ, ոչ վառելիք:
Հիշեցնենք՝ հոկտեմբերի 7-ի առավոտյան ՀԱՄԱՍ շարժումը, որը վերահսկում է Գազայի հատվածը, հարձակվել է Իսրայելի վրա: Խմբավորումը իսրայելական քաղաքների ուղղությամբ արձակել է հազարավոր հրթիռներ: Բացի այդ, ՀԱՄԱՍ-ի զինված խմբավորումները ներթափանցել են իսրայելական քաղաքներ ու գերեվարել զինծառայողներին ու բնակիչներին:
Իսրայելական կողմը հայտնում է 700 զոհի և 2000-ից ավել տուժածի մասին: Ըստ տեղեկությունների՝ զինյալները գերեվարել են Իսրայելի 30-130 քաղաքացիների: Գերիների թեման Իսրայելում զգայուններից է: Այստեղ վերջին 17 տարիներին զինծառայողների գերեվարման դեպքեր չէին արձանագրվել:
Պաղեստինյան կողմից զոհերի թիվն, ըստ աղբյուրների, գերազանցում է 400-ը, որոնցից 91-ըերեխաներ են: Տուժել են հազարավոր մարդիկ, այդ թվում կանայք ու երեխաներ:
«Անկախը» ստորև կներկայացնի իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտությանն առնչվող մի քանի հարցերի պատասխաններ, որոնք այս օրերին առավել հաճախ են հնչում:
Ինչո՞ւ է ՀԱՄԱՍ-ը հարձակվել հենց հիմա
Ինչպես Politico-ին ասել է Վաշինգտոնի ինստիտուտի մերձավորարևելյան քաղաքականության մասնագետ, գիտաշխատող Դենիս Ռոսը, ժամանակահատվածի ընտրությունը պայմանավորված է Իսրայելի և Սաուդյան Արաբիայի միջև հարաբերությունների կարգավորման համաձայնագրի պատրաստման աշխատանքներով: ՀԱՄԱՍ-ը գիտակցում է, որ Մերձավոր Արևելքի համար դա կարևորագույն իրադարձություն է և փորձում է խանգարել այդ համաձայնագրի կնքմանը:
«Կարծում եմ՝ այստեղ նկատելի է Իրանի հետքը. Վստահաբար, Իրանը սկսել է մտածել, որ հարաբերությունների կարգավորման համաձայնագրի կնքման պարագայում տարածաշրջանում իրավիճակ կփոխվի»,- ասում է Ռոսը:
Նրա համոզմամբ՝ ՀԱՄԱՍ-ի հարձակումը վաղուց է պլանավորվել, աջակցել են և Իրանը, և Հիզբոլահ շարժումը
Արդյոք ձախողվե՞լ է իսրայելական հետախուզությունը
Ռոսի կարծիքով՝ այո: Նա նշում է՝ ՀԱՄԱՍ-ի հարձակումն իր անակնկալ բնույթվ նման էր 50 տարի առաջ սկսված արաբա-իսրայելական պատերազմին: Այն ժամանակ ևս իսրայելական հետախուզությանը մեղադրեցին ձախողման մեջ:
«Սա նման է ցանկացած ռազմավարական անսպասելիության, երբ հետահայաց կարող եք տեսնել, որ ունեիք բավարար ինֆորմացիա, սակայն դրա հիման վրա մի շարք ոչ ճիշտ եզրակացություններ եք արել այն մասին, թե ինչպես է գործում մյուս կողմը»,- ասում է նա:
Իսրայելական ԶԼՄ-ները իրենց հետախուզության ձախողման մասին
Yedioth Ahronoth
Մենք պարզեցինք, որ մեր հետախուզական կորպուսը, որում միլիարդավոր շեքելներ են ներդրվել, չկարողացավ պետությանը կարևորագույն զգուշացում անել՝ տեղեկացնելով սպասվող ռազմավարական հարվածի մասին: Հոկտեմբերյան անակնկալից 50 տարի անց, մեր հետախուզության խայտառակ ձախողումից հետո այն նորից անհաջողության է մատնվել:
HAARETZ
Չնայած երկու հոկտեմբերյան պատերազմների միջև բազմաթիվ նմանություններին՝ դրանց միջև կա մի հիմնարար տարբերություն: Հոկտեմբերի 7-ին սկսված պատերազմը Իսրայելի համար գոյապայքար չէ: ՀԱՄԱՍ-ը չի կարող համեմատվել Իսրայելի հետ որպես ռազմական հակառակորդ: Նրանք անգամ նույն լիգայում չեն:
Ինչպե՞ս են կարողացել մոլորեցնել Իսրայելին
Պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ-ի զինյալները վերջին ամիսներին օգտագործել են հետախուզական մարտավարություն Իսրայելին խաբելու համար: Երկիրը վստահ էր, որ Գազայի հատվածում ստեղծվող տնտեսական հնարավորությունները կզսպեն պաղեստինցի զինյալներին: Այս մասին հայտնում է Reuters-ը։
«Համասը վերջին ամիսներին օգտագործել է աննախադեպ հետախուզական մարտավարություն՝ Իսրայելին մոլորեցնելու համար՝ հասարակության մոտ տպավորություն ստեղծելով, որ նա չի ցանկանում պատերազմել կամ առճակատվել Իսրայելի հետ, մինչդեռ պատրաստվում էր լայնամասշտաբ հարձակմանը», - Reuters-ին ասել է ՀԱՄԱՍ-ին մոտ կանգնած աղբյուրը: Աղբյուրը նաև հավելում է, որ զինյալները զարմացրել են Իսրայելին՝ հանկարծակիորեն հարվածելով օդից, ցամաքից և ծովից:
Ի՞նչ է Գազայի հատվածը
Գազայի հատվածը տարածք է Միջերկրական ծովի ափին։ Այն սահմանակից է Իսրայելին և Եգիպտոսին, որոնցից բաժանված է բաժանարար ցանկապատով և բետոնե արգելապատներշերով:
Գազայի հատվածը մոտավորապես 54 կիլոմետր երկարություն ունի, իսկ լայնությունը՝ 6-12 կիլոմետր: Շուրջ 360 քառակուսի կիլոմետր տարածքում ավելի քան երկու միլիոն մարդ է ապրում, հիմնականում՝ պաղեստինցի փախստականներ, ովքեր փախել են Իսրայելից 1947-1949 թվականների արաբ-իսրայելական պատերազմի ժամանակ:
Գազայի հատվածը 1967-2005թթ. եղել է Իսրայելի վերահսկողության ներքո:
2007 թվականին ՀԱՄԱՍ-ը (Գազայի հատվածում իշխող քաղաքական կուսակցությունը) հեղաշրջում իրականացրեց Պաղեստինի ազգային վարչակազմի դեմ՝ վերահսկողության տակ վերցնելով Գազայի հատվածը։ Գազայում իսրայելա-պաղեստինյան բախումները պարբերական բնույթ են կրում: Սակայն այս անգամվանն առանձնանում է իր մասշտաբներով:
