Գրանադայում ԵՄ առաջնորդների հանդիպման օրակարգի ամենաքննարկված հարցերից մեկը Հայաստանի իրավիճակն է այն բանից հետո, երբ Ադրբեջանը վերահսկողություն է հաստատել Լեռնային Ղարաբաղի վրա, գրում է EURACTIV-ը։
«Միջազգային մամուլը կենտրոնացել է Ադրբեջանի առաջնորդ Իլհամ Ալիևի վրա, որն արհամարհել է Ֆրանսիայի, Գերմանիայի և Հայաստանի ղեկավարների հետ Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի կողմից կազմակերպված գագաթնաժողովի շրջանակներում անցկացված հնգակողմ բանակցությունները:
Նման արհամարհանքը շփոթեցնում է տերերին: Բայց Ալիևը ԵՄ-ի սիրելի բռնապետն է։ Այն բանից հետո, երբ Ռուսաստանը հարձակվեց Ուկրաինայի վրա, ադրբեջանական գազը արժեքավոր դարձավ, քանի որ ռուսական մատակարարումները կրճատվեցին:
Ալիևը Ղարաբաղն ընկալում էր որպես հասուն միրգ, քանի որ կարող էր դա անել։ Նա նաև կարող է հայտարարել, որ էթնիկ զտում չկա. 120 հազար բնակիչ գնացել է Հայաստանում ապաստան գտնելու ոչ թե այն պատճառով, որ Ալիևի բանակը վտարել է նրանց, այլ այն պատճառով, որ վախենում էին, որ դա տեղի կունենա։ ՄԱԿ-ի տվյալներով, Ղարաբաղում քաղաքացիական ենթակառուցվածքներին, ինչպիսիք են հիվանդանոցները, դպրոցներն ու բնակելի շենքերը, ինչպես նաև մշակութային և կրոնական օբյեկտները, վնաս չի հասցվել:
Այնպես որ, ամեն բան կարգին է, ԵՄ-ի սիրելի բռնապետը կատարյալ պատերազմ մղեց՝ առանց զոհերի, ավերածությունների, պատերազմական հանցագործությունների: Ավելին, միջազգային իրավունքի համաձայն, Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջանի տարածքն է, ուստի կարելի է պնդել, որ վաղ թե ուշ դա պետք է տեղի ունենար։
Թերևս, Ալիևին դա հաջողվեց, քանի որ Եվրոպան մոռացել է, թե ինչպիսին էր իրադրությունը 1938 թվականին Մյունխենում։
Բռնապետին (այս դեպքում՝ Հիտլերին) հանգստացնելը 1938 թվականին Ֆրանսիայի, Մեծ Բրիտանիայի, ֆաշիստական Իտալիայի և նացիստական Գերմանիայի միջև կնքված համաձայնագրի հիմքն էր։ Ըստ էության, այն նախատեսում էր Գերմանիայի կողմից Չեխոսլովակիայի մի մասի միացումը, որը կոչվում է Սուդետ, որտեղ ապրում էր ավելի քան երեք միլիոն մարդ, հիմնականում էթնիկ գերմանացիներ: Հիտլերին հանգստացնելու համար նրան «այն ինչ ուզում է» տալը, իհարկե, ամոթալի և սխալ քայլ էր:
Ալիևին կասկածում են նոր պատերազմի նախապատրաստման մեջ, որի նպատակն է ցամաքային միջանցք ստեղծել Նախիջևանի՝ ադրբեջանական անկլավի, և մայրցամաքային Ադրբեջանի միջև՝ Հայաստանի տարածքը զավթելու միջոցով։
Եվ նա ունի Թուրքիայի աջակցությունը, որը վեհության մոլուցքով երազում է ավելի լայն թուրքական միջանցքի մասին՝ Անատոլիայից մինչև Չինաստանի ույղուրները։ Միակ հողատարածքը, որը բացակայում է այս գլուխկոտրուկը լուծելու համար, Հայաստանի տարածքն է։
Ալիևը գիտեր, որ իր վրա ճնշում է գործադրվելու Գրանադայում, երբ հնգակողմ բանակցություններում ինքը լինելու է չորսի դեմ, ուստի մերժել է հրավերը։ Որպես պատրվակ՝ նա օգտագործել է ֆրանսիացի պաշտոնյաների «հայամետ հայտարարությունները» և Երևանին զինտեխնիկա մատակարարելու Ֆրանսիայի ենթադրյալ որոշումը։
Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարար Քեթրին Կոլոնան առաջին արևմտյան պաշտոնյան էր, որն այցելեց Երևան Ղարաբաղի անկումից հետո։ Բայց նա չի հայտարարել Հայաստանին ֆրանսիական զենք մատակարարելու որոշման մասին։ «Ֆրանսիան համաձայնել է Հայաստանի հետ կնքել ապագա պայմանագրեր, որոնք թույլ կտան ռազմական տեխնիկա մատակարարել Հայաստանին, որպեսզի նա կարողանա ապահովել իր պաշտպանությունը»։
Ապագա պայմանագրերի կնքման «համաձայնությունը» չի նշանակում, որ ռազմական մատակարարումները շուտով կսկսվեն։ Իսկ Ֆրանսիան ուղարկելու շատ բան չունի, քանի որ Ուկրաինա ուղարկվող մատակարարումները սպառել են պաշարները։
Իրական ենթատեքստը հետևյալն է. Ֆրանսիայում ապրում է կես միլիոն էթնիկ հայ, և Կոլոնան պետք է այցելեր Երևան և ասեր մի բան, որը գեղեցիկ և տեղին կհնչեր: Ալիևը դա գիտի, բայց պատրվակը շատ լավն էր հրաժարվելու համար։
ԵՄ-ն մեծ սխալ թույլ տվեց՝ չհրավիրելով Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին Գրանադայում կայանալիք հնգակողմ միջնորդական բանակցություններին։ Թուրքիայի նախագահը տարածաշրջանում խոշոր խաղացող է և Ադրբեջանի ուժեղ կողմնակիցը, և նա չպետք է բացակայի նման բանակցություններից։
Եթե ակնկալվում էր, որ Գրանադայի հանդիպումը կարևոր իրադարձություն կդառնա, ապա դա, իսկապես, այդպիսին կդառնա ձախողված եվրոպական քաղաքականության տեսանկյունից։
Հանդիպումը հավանաբար կխրախուսի Ալիևին և Էրդողանին առաջ գնալ և խլել այն, ինչ ուզում են Հայաստանից: Հայերը կարող են փորձել կռվել, սակայն, հավանաբար, ավելի լավ է հանձնվեն։ Կարծես, ոչ ոք իսկապես պատրաստ չէ օգնել նրանց»։
