Լեռնային Ղարաբաղից խմբերով փախչող հայերը դեռ հիշում են Խորհրդային Միության փլուզումից հետո առաջին տարիները, երբ իրենց համայնքը դիմացավ պատերազմին և ջարդերին: Բայց նրանք հիշում են նաև Օսմանյան կայսրության կողմից իրենց հայրենակիցների նկատմամբ իրականացված ցեղասպանության ավելի հեռավոր պատմությունը: Հետևաբար, նրանք արդարացիորեն չեն ցանկանում ապավինել ադրբեջանական անվտանգության ծառայությունների ողորմությանը, որոնք վերջին տարիներին չեն վարանել հարձակվել հայ քաղաքացիական անձանց և քաղաքացիական օբյեկտների վրա, ինչպես նաև ռազմական հանցագործություններ կատարել Լեռնային Ղարաբաղում, գրում է իսրայելական Haaretz թերթը։
«21-րդ դարի երկրորդ տասնամյակից Իսրայելն օգնում է Ադրբեջանին ռազմական հանցագործություններ կատարել և հաղթել հայերին Լեռնային Ղարաբաղում։ Իսրայելը ռազմավարական հարաբերություններ ունի ադրբեջանցիների հետ, որոնք ներառում են միլիարդավոր դոլարների զենքի գործարքներ, որոնք պայմանավորված են ինչպես Իրանի դեմ Իսրայելի պատերազմով, այնպես էլ այն փաստով, որ նա գնում է Ադրբեջանից իրեն անհրաժեշտ նավթի մեծ մասը:
Երկու երկրների միջև անվտանգության կապերը նախկինում լռության են մատնվել: Սակայն վերջին տարիներին Ադրբեջանն իր ռազմական շքերթներին հպարտորեն ցուցադրում է իսրայելական առաջադեմ զենքեր, ներառյալ հրթիռներ և կամիկաձե անօդաչու թռչող սարքեր: Բացահայտվել է նաև, որ Ադրբեջանի տարածքում կա իսրայելական կամիկաձե անօդաչու թռչող սարքեր արտադրող գործարան, և այն հերթական անգամ հրապարակել է պաշտոնական տեսանյութեր, որտեղ երևում է, որ իր զինված ուժերը օգտագործում են իսրայելական զենքեր։
Մարտի 6-ին Haaretz թերթը գրել էր, որ վերջին յոթ տարիների ընթացքում 92 ադրբեջանական բեռնատար ինքնաթիռներ վայրէջք են կատարել Օվդա ավիաբազայում՝ միակ օդանավակայանը, որտեղից հնարավոր է պայթուցիկներ հանել։ Բացի այդ, իսրայելական անօդաչու թռչող սարքի հարձակում է գրանցվել հենց Հայաստանում՝ հակատանկային մարտկոցի վրա (Հաարեց, 15 մարտի, 2021 թ.): Haaretz-ը նաև հայտնել են, որ ադրբեջանցի լրագրողներն ու ընդդիմադիր ակտիվիստները եղել են հսկողության թիրախ՝ օգտագործելով «Պեգասուս» լրտեսող ծրագրերը (25 մայիսի, 2023 թ.):
Այս ողջ ընթացքում Իսրայելը Ադրբեջանին պարզապես զենք չի մատակարարել։ Նա նաև օգնել է խեղաթյուրել պատմությունը: 2020 թվականի դատավարության ժամանակ ԱԳՆ-ն ընդունել է, որ Իսրայելի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելուց հրաժարվելը, որը նա սահմանում է պարզապես որպես «ողբերգություն», մասամբ բխում է Ադրբեջանի կառավարության հետ նրա հարաբերություններից:
Միևնույն ժամանակ, Իսրայելը նաև օգնում է Ադրբեջանին «Խոջալուի ցեղասպանության» միջազգային ճանաչման արշավում, որն իբր հայերն իրականացրել են ադրբեջանցիների դեմ։ Խոստովանենք, կան հակասական վարկածներ այն մասին, թե ինչ է տեղի ունեցել 1992 թվականին Լեռնային Ղարաբաղի առաջին պատերազմի ժամանակ Խոջալուում։ Բայց կա մի բան, որի շուրջ համաշխարհային հանրությունը համաձայն է այս հարցում՝ այնտեղ ցեղասպանություն չի եղել։
Այն, ինչ կատարվում է Լեռնային Ղարաբաղում, էթնիկ զտումների առաջին դեպքը չէ, որի վրա Իսրայելի մատնահետքերը կան։ Մյանմայում ռոհինջաների և բոսնիական պատերազմի ժամանակ մուսուլմանների հալածանքները ընդամենը երկու օրինակ են: Իսրայելը պետք է դասեր քաղի հրեա ժողովրդի սեփական պատմությունից, որ հսկայական քանակությամբ զենքի և պատմության խեղաթյուրումը հանգեցնում է աղետի»:
