Անկախ

Հայաստանի վարչապետը հանեց դիմակը. Զատուլին

Զատուլինը բացատրել է, թե ինչու Փաշինյանի դավաճանությունը առիթ չէ մոռացության մատնելու Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը:

«Բարձրացնել միջազգային խաղաղապահ առաքելություններին մասնակցող ստորաբաժանման օպերատիվ համատեղելիության մակարդակը». սա է «Արծիվ գործընկեր-2023» հայ-ամերիկյան համատեղ զորավարժությունների պաշտոնապես հայտարարված նպատակը, որոնք պետք է տեղի ունենան սեպտեմբերի 11-20-ը Հայաստանում՝ «Զառ» ուսումնական կենտրոնում: Այդ մասին ծանուցվեց իտալական La Repubblica թերթին Նիկոլ Փաշինյանի տված հարցազրույցի խորապատկերում, երբ նա հայտարարեց, որ ՌԴ-ն չի կարողանում ապահովել Հայաստանի անվտանգությունը, և հարկ է, որ ինքը ուրիշ գործընկերներ փնտրի:

Դա Փաշինյանի առաջին քայլը չէ, որ կարող է գնահատվել որպես ոչ բարեկամական ՌԴ-ի նկատմամբ: Հիշեցնենք, որ մինչ այս Հայաստանը հրաժարվեց իր տարածքում ՀԱՊԿ-ի զորավարժություններ անցկացնելուց: Իսկ սեպտեմբերի 1-ին Հայաստանի կառավարությունը խորհրդարան ուղարկեց Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրության վավերացման մասին որոշման նախագիծը, որով Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինին ձերբակալման օրդեր է տրվել:

Հատուկ Московский комсомолец-ի համար այդ նորությունները մեկնաբանել է ՌԴ Պետդումայի ԱՊՀ երկրների գործերի, եվրասիական ինտեգրման և հայրենակիցների հետ կապերի կոմիտեի նախագահի առաջին տեղակալ Կոնստանտին Զատուլինը:

- Հաղորդումներ են ստացվում, որ Ադրբեջանը սկսել է ռազմական տեխնիկա տեղափոխել Հայաստանի հետ սահման: Հայկական ԶԼՄ-ները գրում են 2020 թվականի սցենարի կրկնության մասին, երբ բռնկվեց երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմը և ավարտվեց հայկական կողմի պարտությամբ: Տրամաբանական չէ՞, որ Երևանը ուժ է ցուցադրում՝ ամերիկացիների հետ համատեղ զորավարժություններ անցկացնելով:

- Անկասկած, հենց այդ վարկածը Փաշինյանը կներկայացնի ի պատասխան այն կշտամբանքներին, թե ինքը դավաճանում է Ռուսաստանին հենց այն ժամանակ, երբ ԱՄՆ-ն փաստացի կռվում է ՌԴ-ի դեմ ուկրաինացիների ձեռքերով:

Բայց ես վստահ եմ, որ դա չէ ամենագլխավորը: Գլխավորն այն է, որ այդ վարժությունները ընդամենը այն քաղաքականության տարրն են, որն ուղղված է ՌԴ-ից Հայաստանի կտրվելուն և դեպի Արևմուտք ու ԱՄՆ կողմնորոշվելուն:

Ելնելով արևմտյան երկրների դերաբաշխումից՝ Մեծ Բրիտանիան դժվար թե մասնակցություն ունենա, քանի որ Թուրքիայի ու Ադրբեջանի դաշնակիցն է: Իսկ ահա ԱՄՆ-ն խաղում է և՛ հայկական սփյուռքի, և՛ Հայաստանի հետ՝ չընդհատելով շփումները Ադրբեջանի հետ և ոչ ի վնաս այնտեղ իր շահերի:

ԱՄՆ-ն պաշտպանել է Ղարաբաղը Ադրբեջանի մաս ճանաչելը: Այդ խորամանկությունները խոսում են միայն մի բանի մասին, ինչը մենք վաղուց զգուշացնում էինք: Ես բազմիցս եմ ասել, այդ թվում և մեր ղեկավարությանը, որ հարաբերություններ ստեղծել Փաշինյանի կառավարության հետ, վստահել նրան, նույնն է, թե շենք կառուցես ավազի վրա: Բայց բարի նկատառումներով մենք չէինք պաշտպանում ընդդիմությանը Հայաստանում, որովհետև կարծում էինք, որ երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմից հետո Փաշինյանը Ադրբեջանի հետ խաղաղության երաշխիքն է:

- Ինչպիսի՞ն են հետևանքները:

- Այսօր հակադիր ուժերը ձեռք ձեռքի տված՝ և' Փաշինյանի Հայաստանը, և՛ Ադրբեջանը գործում են ոչ միայն սեփական շահերի օգտին, այլև հանուն Անդրկովկասից Ռուսաստանին դուրս մղելու: Փաշինյանը, դեն նետելով բոլոր դիմակները, դա անում է հրապարակայնորեն: Անդրկովկասից Ռուսաստանին հեռացնելը կհանգեցնի Թուրքիայի հետագա ներթափանցմանը Կասպից, Միջին Ասիա և այնուհետև Ռուսաստան՝ նրա մահմեդական, թուրքերով բնակեցված շրջանները: Ահա այս հեռանկարի առջև ենք մենք կանգնած, եթե այսուհետև էլ մնանք լեթարգիական քնի մեջ:

- Հնարավո՞ր էր խանգարել Լաչինի միջանցքի փակմանը:

- Մենք ինքներս համոզեցինք մեզ, թե Լաչինի միջանցքի ապաշրջափակման մեր պարտավորությունները ուժային միջոցով կատարելու յուրաքանչյուր փորձ կհանգեցնի գրեթե երկրորդ ճակատի բացմանը Ռուսաստանի դեմ: Բայց չէ՞ որ Ադրբեջանի նախագահը նույնպես ստորագրել է այն պայմանավորվածությունների տակ, ըստ որոնց՝ Լաչինի միջանցքը կապ է լինելու Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի միջև:

Բաքուն և Երևանը գիտակցաբար հակամարտության կարգավորման եռակողմ համաձայնությունը չլրացրին խաղաղապահների մանդատի պայմանագրի ստորագրությամբ, որում գրված կլիներին նրանց իրավունքներն ու պարտավորությունները:

Ինձ վշտացնում է այն, որ մեր որոշ պաշտոնական այրեր հակված են թաքնվելու Փաշինյանի դավաճանության հետևում, երբ բացատրում եմ իրենց դիրքորոշումն այդ հակամարտությունում:

- Ի՞նչը նկատի ունեք:

- Նրանք մոտավորապես այսպես են խոսում. «Այ, Փաշինյանը Ղարաբաղը ճանաչել է Ադրբեջանի մաս: Դե մենք չենք կարող դրա դեմ վիճել: Ուրեմն էդպես էլ պիտի լինի»:

Իսկ ի՞նչ է, Փաշինյանը Ղարաբաղի հայերի տե՞րն է, նրանք էլ նրա ճորտե՞րը: Այո, նա, ինչպես և նրա նախորդները, չի ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը: Բայց Ղարաբաղի հայ ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը տասնյակ տարիներ եղել է քննարկման առարկա բանակցային խմբում, որին մենք մասնակից ենք եղել:

Մենք ժխտում ենք ինքնորոշման իրավո՞ւնքը: Ուրեմն ինչո՞ւ ենք 2014 թվականին ճանաչել այդ իրավունքը Ղրիմի դեպքում, և շատ ճիշտ ենք արել, կարծում եմ:

Մենք ճանաչել ենք Դոնեցկի, Լուգանսկի ինքնորոշման իրավունքը: Իսկ Ղարաբաղի հայերի դեպքում, որոնք այդ իրավունքը պաշտպանել են զենքը ձեռքին և հաջողության են հասել 90-ական թվականներին, մենք չգիտես ինչու համարում ենք, որ եթե Փաշինյանն ասել է, նշանակում է նրանք էլ չունեն այդ իրավունքը:

Սա ի՞նչ դիրքորոշում է: Մի՞թե մենք կարող ենք հպարտանալ նման դիրքորոշմամբ: Ֆրանցիսկ թագավորը, գերի ընկնելով իսպանացիներին իր բանակի ջախջախվելուց հետո, ասել է. «Ամեն ինչ կորած է, բացի պատվից»: Մտածեք գոնե պատվի մասին: