ԲԴԽ-ում Վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի դատավոր Աստղիկ Խառատյանին, Վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական պալատի դատավորներ Արտակ Բարսեղյանին եւ Տիգրան Պետրոսյանին իրենց կողմից կայացված դատական ակտի համար կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հարցի քննության դատավոր Տիգրան Պետրոսյանը հանդես եկավ ելույթով:
«Լիազոր մարմինը ՀՀ սահմանադրությունը կիրառելու փոխարեն կիրառել է դրան հակասող օրենքը: Այսպես՝ ՀՀ դատական օրենսգրքի 144-րդ հոդվածում 25.03.2020 թվականին ընդունված 02.05.2020-ին ուժի մեջ մտած ՀՕ 197-N օրենքով եւ 06.07.2022 թվականին ընդունված եւ 13.08.2022 թվականին ուժի մեջ մտած ՀՕ 333-N օրենքով կատարվել են Սահմանադրության 73-րդ հոդվածի 1-ին մասի պահանջին հակասող լրացումներ եւ փոփոխություններ: Ինչի արդյունքում դատավորների նկատմամբ կարգապահական վարույթի հարուցման հիմք հանդիսացող օրենքով նախկինում նախատեսված նյութական կամ դատավարական իրավունքի նորմի ակնհայտ եւ կոպիտ խախտման հիմքերը վերաշարադրվել են որպես նույն նորմերի սովորական յուրաքանչյուր խախտման հիմքեր, իսկ դատավորների նկատմամբ կարգապահական վարույթներ հարուցելու նախկինում սահմանված՝ դատական վարույթն ավարտելուց հետո 5 տարի առավելագույն ժամկետներ՝ 2020-ի փոփոխությամբ երկարացվել եւ դարձվել են դատական ակտն օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո 8 տարի, իսկ 2022-ի փոփոխությամբ՝ ՄԻԵԴ վճիռն ուժի մեջ մտնելուց հետո 15 տարի: Թվում է, թե դատավորներին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հիմքերի ավելացման եւ դրանք ժամկետները մեկ տարուց մինչեւ 8 եւ 15 տարի երկարաձգման փաստը յուրաքանչյուր ողջամիտ անհատի համար այնքան ակնհայտ է, որ դրա դեմ չի կարող որեւէ առարկություն լինել այն հանգամանքի շուրջ, որ դրանք վատթարացրել են դատավորի իրավական վիճակը, սակայն 28.06.2023 թվականի դատական նիստում նախարարության ներկայացուցիչը կասկածի տակ դրեց անգամ այդ հանգամանքը»,- ասաց Տիգրան Պետրոսյանը:
Դատավորի խոսքով՝ կատարված փոփոխությունները խախտել են Սահմանադրության 164-րդ հոդվածի 1-ին մասի պահանջը՝ դատավորների անկախության վերաբերյալ, քանի որ, ըստ նրա, գործադիր իշխանությանը հնարավորություն են տվել վաղեմության չափազանց երկար ժամկետներ անցած պայմաններում ձեւավորել դատավորների նկատմամբ կարգապահական վարույթներ հարուցելու եւ նրանց պատասխանատվության ենթարկելու արատավոր պրակտիկա.
«Մեր նկատմամբ կարգապահական վարույթը հարուցվել է Սահմանադրության 73-րդ հոդվածի 1-ին մասի եւ նորմատիվ իրավական ակտերի մասին օրենքի՝ 28-րդ հոդվածի 2-րդ մասի կոպիտ խախտմամբ, քանի որ մեր վիճակը վատթարացնող պատասխանատվություն սահմանող եւ դրա ժամկետները երկարացնող օրենքին տրվել է հետադարձ ուժ: Սույն վարույթի հարուցումն ապօրինի է, հետեւաբար ապօրինի է դրա ողջ ընթացքը, այդ թվում՝ ԲԴԽ-ին միջնորդությամբ դիմելը»:
Նշենք, որ դատավորների նկատմամբ կարգապահական վարույթը հարուցվել է ««Շոլց ԱԳ» ընկերությունն ընդդեմ Հայաստանի» 2019 թ․ հունվարի 24-ին հրապարակված ՄԻԵԴ վճռի հիման վրա։ Հայաստանը մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում պարտվել է ««Շոլց ԱԳ» ընկերությունն ընդդեմ Հայաստանի» գործով։ 1990-ական թվականներից սկսած՝ դիմումատու ընկերությունը Հայաստանում գրանցված «Ա. Սաֆարյան եւ Ասոշիեյթս» ՍՊԸ-ից կանոնավոր գնել է մետաղական ջարդոն։
1999 թվականի փետրվարի 8-ին, 2000 թվականի ապրիլի 10-ին եւ 2003 թվականի ապրիլի 2-ին «Շոլց ԱԳ» եւ «ՔեյԲիՔեյԷս» ընկերությունները ՍՊԸ-ի հետ կնքել են երեք պայմանագիր։ Դրանց համաձայն «ՔեյԲիՔեյԷս»-ն եւ դիմումատու ընկերությունը պետք է ՍՊԸ-ին վճարեին կանխավճար՝ մետաղական ջարդոնի դիմաց։
2005թ. հոկտեմբերի 28-ին դիմումատուի եւ ՍՊԸ-ի ներկայացուցիչների հաշվարկներ են իրականացրել, որով արձանագրվել է, որ տվյալ օրվա դրությամբ ՍՊԸ-ն դիմումատու ընկերությանը պարտք է 1 213 824 ԱՄՆ դոլար։ Բանակցությունների արդյունքում դիմումատու ընկերությունը համաձայնել է 613 824 ԱՄՆ դոլարի չափով ազատել պարտքից՝ պայմանով, որ ՍՊԸ-ն մարի պարտքի մնացած մասը, մասնավորապես՝ 600 000 ԱՄՆ դոլարը՝ համաձայն պարտքի վճարման ժամանակացույցի, որը սահմանվել էր երկու ընկերությունների տնօրենների կողմից նույն օրը ստորագրված առանձին համաձայնագրով։
Նշված համաձայնագրի համաձայն՝ ՍՊԸ-ն պարտավորվել էր պարտքը վճարել հինգ մասնաբաժիններով՝ առաջին վճարումը կատարելով մինչեւ 2005 թվականի դեկտեմբերի 15-ը, իսկ ժամանակացույցով սահմանված պարտավորությունները չկատարելու դեպքում ՍՊԸ-ն պարտավոր էր վերադարձնել ամբողջ պարտքը, իսկ նույն օրը կնքված մեկ այլ համաձայնագրով սահմանվել է 100 000 եվրոյի չափով վարկի եւ 10 000 եվրոյի չափով ապառքի մասով վճարման ժամանակացույցը։
Դրանում նաեւ նշվել է, որ վճարման ժամանակացույցը չպահպանելու դեպքում կվճարվի լրացուցիչ 6%։ ՍՊԸ-ն, սակայն, այս պարտավորությունները եւս չի կատարել։ Արդյունքում՝ դիմումատուն հայց է ներկայացրել Տնտեսական դատարան՝ ՍՊԸ-ից պահանջելով վերադարձնել ընդհանուր 1 516 442 ԱՄՆ դոլար եւ 116 600 եվրո, ներառյալ՝ պարտքի հիմնական գումարը, վարկի գումարը եւ երկուսի համար հաշվարկված տոկոսները, սակայն, Տնտեսական դատարանը, բավարարելով պատասխանող կողմի միջնորդությունը, թողել է հայցը առանց քննության՝ գտնելով, որ վեճի կարգավորման հարցը գտնվում է Արբիտրաժային տրիբունալի իրավազորության շրջանակում, դիմումատուն բողոքարկել է որոշումը, որը կրկին մերժվել է։
Նշենք, որ ընկերությունը դիմել է ներպետական բոլոր ատյաններին, սակայն մերժում ստացել եւ դիմել է ՄԻԵԴ:
