Խոսք ընթերցողի
՛՛Նորություն էր հայ իրականության մեջ կինոարվեստը,որի կնքահայրը եղավ Համո Բեկնազարյանը: Րաֆֆուց մինչև Բակունց՝ այսպիսի ուղի սահմանեց նա մեր կինոարվեստում:
Նրան իր կենդանության օրոք ոչ մի մարդ նորարար չանվանեց, բոլորը նրան պարտք մնացին...՛՛
Սա գրականագետ, ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Արշալույս Արշարունու գնահատանքի խոսքի վերջնամասն է, որը զետեղված է հայ կինոյի նվիրյալ Համո Բեկնազարյանին նվիրված ՛՛Ժամանակակիցները Համո Բեկնազարյանի մասին՛՛ (Երևան, ՛՛Հայաստան՛՛ հրատ, 2023թ.) ժողովածույում:
Տիտղոսաթերթը միանգամից հուշում է, որ ընթերցող լայն շրջանակներին հասցեագրված հուշերի այս ուշագրավ գիրքը տպագրության է պատրաստվել 1980թ-ին՝ Ե. Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանի կերպարվեստի բաժնի վարիչ Վիլենա Մելիք-Օհանջանյանի նախաձեռնությամբ և անխոնջ նվիրումով: Արժե, որ ընթերցողը հենց սկզբից իմանա, որ այսքան տարի անց գրքի տպագրությունը իրականություն է դարձել վերջինիս դստեր՝ բժշկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ռուսաստանյան ազգային կանխարգելիչ սրտաբանության միության նախագահ Նանա Պողոսովայի հովանավորության շնորհիվ, ինչի մասին գրքի ավարտին գնահատանքի խոսք է ասված հրատարակչի կողմից: Ժողովածուն բացվում է արվեստագիտության թեկնածու ԵԹԿՊԻ դոցենտ Սիրանույշ Գալստյանի նախաբանով: Նրա արժևորումներից հետո շարունակվում են ժողովածուն կազմողի ,Հայ կինոյի հպարտությունըե շարադրանքում:
...Ականավոր կինոռեժիսորի կյանքի, դերասանական և ռեժիսորական գործունեության մասին պատմում են հայ և տարբեր ազգերի կինոգործիչներ՝ Հենրիկ Մալյանը, Յուրի Երզնկյանը, Ստեփան Կևորկովը, Արտյոմ Կարապետյանը, Ալեքսանդր Ֆեվրալսկին, Վերիկո Անջափարիձեն, Բորիս Սովերը և ուրիշներ: Թվով 18 հեղինակներ, որոնց մասին ևս ծանոթագրություններ կան գրքում: Հեղինակների կողմից Համո Բեկնազարյանի անվան գրության տարբեր ձևերը (Համո Բեկ-Նազարով,...) տեքստում պահպանվել են: Ընթերցողին շատ բան կհուշեն գրքում զետեղված Համո Բեկնազարյանի կյանքի և գործունեության հիշարժան տարեթվերը՝ ծնվել է 1881թ. մայիսի 9-ին Երևանում, ... , մահացել է 1965թ ապրիլի 25-ին Մոսկվայում, թաղվել է Մոսկվայի Վագանկովյան հայկական գերեզմանատանը: 1966թ. ,Հայ ֆիլմե կինոստուդիան կոչվել է Համո Բեկնազարյանի անվամբ, ՛՛Հայաստան՛՛ հրատարակչությունը 1968թ. լույս է ընծայել Հ. Բեկնազարյանի ՛՛,Հուշեր դերասանի և կինոռեժիսորի՛՛ե գիրքը, որի ռուսական տարբերակը Մոսկվայում լույս է տեսել 1965թ.: Այս և մյուս թվերից ավելի խոսուն են գրքում տեղ գտած վավերագրությունները և ուշագրավ նկարները:
Որպես մասսայական ընթերցող կարդացի ժողովածուն, բայց այն փակում եմ համոզված, որ այն դասագրքի արժեք ունի կինոարվեստի և ընդհանրապես մշակույթի բնագավառի մասնագետների և ուսանողների համար ու արժանի նվեր է հայ կինոյի հարյուրամյակին: Ուզում եմ, որ ընթերցողն իմանա նաև, որ աշխատությունը տպագրվել է Ե. Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանի (տնօրեն, բանասիրական գիտությունների թեկնածու Վահագն Սարգսյան) կողմից, իսկ գրախոսը՝ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ, արվեստագիտության թեկնածու Կարեն Քալանթարն է:
Վաղարշակ ՂՈՐԽՄԱԶՅԱՆ
