1. Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարարն այցելեց Ադրբեջան: Յուրքանչյուր այցի դեպքում չափազանց կարևոր է դրա առիթի բացատրությունը: Ի՞նչը ռուսական նախարարին Բաքու բերեց 2023 թվականի փետրվարին: Այցը նվիրված է երկկողմ Ռազմավարական համագործակցության հռչակագրի ստորագրման տարեդարձին: Հիշեցնեմ, որ այդ փաստաթուղթը ստորագրվեց Մոսկվայում փաստացի զուգահեռ Ռուսաստանի կողմից Դոնբասի «ժողովրդական հանրապետությունների» անկախության ճանաչմանը: Մինչև 2022 թվականը ՌԴ-ն Ադրբեջանին անվանում էր ռազմավարական գործընկեր: Մի տարի առաջ Վլադիմիր Պուտինը և Իլհամ Ալիևը հայտարարեցին երկկողմ հարաբերությունների զարգացման «նոր փուլ»: Ադրբեջանը, չլինելով ԵԱՏՄ-ի և ՀԱՊԿ-ի անդամ, դաշնակցի կարգավիճակ ստացավ: Արտաքին քաղաքականության մեջ խորհրդանիշները քիչ դեր չեն խաղում:

2. Բացի առիթներից, պակաս կարևոր չէ նաև համատեքստը: Մենք տեսնում ենք, որ հայ-ադրբեջանական կարգավորումը, նախկինում լինելով Ռուսաստանի և Արևմուտքի կոոպերացիայի բացառիկ հարթակ, վերածվել է դաժան մրցակցության ճակատի: Նիկոլ Փաշինյանի և Իլհամ Ալիևի բանակցությունները Էնթոնի Բլինքենի միջնորդությամբ Մյունխենի անվտանգության խորհրդաժողովի հարթակներում դրա լավագույն ապացույցն են: Ավելացնենք նաև Երևանի՝ դիվերսիֆիկացված արտաքին քաղաքակնություն վարելու փորձերը: Հենց միայն ԵՄ դիտորդների առաքելություն բերելը Հայաստանի տարածք երկու տարով: Այդ ամենը անհանգստացնում է Մոսկվային: Ներկայիս պայմաններում ՌԴ-ի և Ադրբեջանի միջև հայտնվել են այնպիսի ընդհանուր կետեր, ինչպիսիք են, օրինակ, Կովկասի «եվրոպականացման» անախորժությունը և ԵԱՀԿ Մինսկի խումբ մինուս մեկ ձևաչափը: Ռուսաստանի ԱԳՆ ղեկավարի այցը Բաքու ազդանշան է բոլոր «շահագրգիռ կողմերին» առ այն, որ Մոսկվան նախկինի պես Կովկասը համարում է կարևոր տարածաշրջան իր շահերի տեսանկյունից: Եվ իր քաղաքականությունը կարող է խմբագրվել՝ հաշվի առնելով նոր պայմանները:

3. Ռուսաստանի և Ադրբեջանի կոոպերացիայի ամրապնդումը նշանակում է արդյոք ինչ-որ նոր «աշխարհաքաղաքական շրջադարձ», լիակատար «ուղենիշների փոփոխություն» Կրեմլի մոտեցումներում: Բնավ վստահ չեմ: Ադրբեջանն անցած տարում ավելի մոտ չդարձավ ՌԴ-ին այն առումով, ինչը վերաբերում է նրա հարաբերություններին Ուկրաինայի հետ (տարածքային ամբողջականության հարցն այստեղ առանձնահատուկ կարևորություն ունի):  Ոչ շատ վաղուց էին Զելենսկու շուրթերից հնչում հաճոյախոսություններ իր ադրբեջանական գործընկեր Իլհամ Ալիևի հասցեին: Բաքուն չի հրաժարվում Արևմուտքի հետ համագործակցելուց էներգետիկ ոլորտում: Միաժամանակ ԵՄ-ն և ԱՄՆ-ն Ադրբեջանին համարում են կարևոր այլընտրանք ռուսական «էներգաիմպերիալիզմին»: Անշուշտ, Բաքվի առաջիկա ծրագրերում նախատեսված չէ միանալ ՀԱՊԿ-ին և ԵԱՏՄ-ին: Ղարաբաղյան ուղղությամբ էլ ադրբեջանական կողմը նախընտրում է «արագացման» մարտավարությունը:

4. Սակայն այսօր Կրեմլի համար, այսպես թե այնպես, կարևոր է արգելակել Կովկասի «միջազգայնացումը՝ պահպանելով Հայաստանի և Ադրբեջանի հակամարտության կարգավորման մոդերատորի առանձնահատուկ դերը»: Հակասությունները երկու անդրկովկասյան դաշնակիցների հետ հարաբերություններում, միևնույն է, մնում են:

Սերգեյ Մարկեդոնով

 Աղբյուրը