Միջազգային հարաբերությունների համակարգի փոփոխության ժամանակահատվածներում են տեղի ունեցել հայ ժողովրդի ողբերգական կորուստները, ու հիմա մենք կրկին գտնվում ենք միջազգային հարաբերությունների համակարգի փոփոխության փուլում: Այս մասին այսօր՝ փետրվարի 24-ին, «Արցախի Հանրապետության միջազգային ճանաչման հրամայականը» խորագրով գիտագործնական համաժողովում նշեց ԱԳ նախկին փոխնախարար Շավարշ Քոչարյանը:
Նրա խոսքով, միջազգային հարաբերությունների համակարգի փոփոխության ժամանակ պատերազմները սկսվում են չհայտարարելով եւ ավարտվում փխրուն հրադադարով. «Խաղաղության պայմանագիրը իրականում հնուց եկած գաղափար է, եւ գործում էր ուժի իրավունքով: Երբ խաղաղության պայմանագրով ուժեղը թույլին պարտադրում էր իր բոլոր պայմանները: Այսօր, երբ ասում են՝ խաղաղության պայմանագիր, Թուրքիան ու Ադրբեջանը հենց դրանով են առաջնորդվում:
Հաջորդը, կիրառվում են բոլոր այն մեխանիզմները՝ քաղաքական, դիվանագիտական, հոգեբանական, քարոզչական ճնշման բոլոր միջոցները, որոնց նպատակն է, որ դու ենթարկեցնես հակառակորդ պետության ղեկավարությանը սեփական կամքին, իրենք պետք է առաջնորդվեն քո կամքով: Հաջորդը, դու պետք է ամեն ինչ անես, որ պառակտվի ու բարոյալքվի ժողովուրդը: Դա արվում է մինչ ռազմական գործողություն սկսելը:
Այս ամենը մոզ մոտ կա, եւ այս պայմաններում ակնհայտ է, որ մեզ պետք է համախմբում, եւ դա պետք է լինի հստակ նպատակների շուրջ: Այս դեպքում Արցախի ճանաչումը դառնում է հենց այդ նպատակը, որը նաեւ խթան է եւ երկու հայկական պետությունների համար ավելի արդյունավետ գործելու համար»,-ասաց Քոչարյանը:
Անդրադառնալով Արցախի արդեն իրականացված ինքնորոշումից հրաժարվելու քաղաքականությանը, ԱԳ նախկին նախարարն ասաց, որ դա նշանակում է Արցախը հանձնել Ադրբեջանին, ինչն էլ ենթադրում է Արցախի հայաթափում տարբեր սցենարներով: Սա այն դեպքում, երբ Արցախը կայացած պետություն է եւ նհնար է նրա գոյատեւումն Ադրբեջանի կազմում:
Շավարշ Քոչարյանը խոսեց նաեւ ինքնորոշման իրավունքի կարեւորության մասին. «Եթե ղարաբաղյան հակամարտության հիմքում ինքնորոշումն է, ապա ագրեսորը Ադրբեջանն է, եթե չկա ինքնորոշում, ապա ագրեսորը Հայաստանն է: Եթե դու հրաժարվում ես ինքնորոշումից, ագրեսոր Ադրբեջանի մեղքը քո վրա ես վերցնում:
Ագրեսորի պատասխանատվության շրջանակներում կան պատասխանատվության մեխանիզմներ, այդ թվում ֆինանսական, նյութական, ինքնիշխան տարածքներով հատուցումներ: Օրինակ, այսօր Լեհաստանը Գերմանիայից պահանջում է 1,3 տրլն եվրո հատուցում երկրորդ աշխարհամարտի համար: Հիմա պատկերացրեք, թե Հայաստանի ագրեսորի պիտակ ստանալու դեպքում ինչ է մեր գլխին կախված:
Դա ենթադրում է նաեւ ռազմական հանցագործների հայտնաբերում եւ դատական պատասխանատվության ենթարկում, ներքին կյանքի վերահսկողություն, որպեսզի «ռեւանշիզմը» գլուխ չբարձրացնի:
«Պատկերացնենք, Մինսկի խումբը նորից սկսում է աշխատել, եթե չկա ինքնորոշման իրավունքը, ապա ինչի՞ մասին է խոսքը: Այսօր շատ են խոսում, որ Մինսկի խումբը չի գործում, որովհետեւ Ռուսաստանը չի ցանկանում: Իսկ ինչո՞ւ պետք է ցանկանա, եթե Հայաստանը բաց տեքստով ասում է, որ ինքը հրաժարվում է ինքնորոշումից: Այսինքն ինչի՞ մասին բանակցի Ռուսաստանը, նրա մասին, որ իր զորքերն այնտեղ պետք չե՞ն:
Եթե դու հստակ ֆիքսում ես քո շահերը, նպատակները, այդ դեպքում դու կունենանս դաշնակիցներ, կարող ես ունենալ նաեւ հակառակորդներ: Եթե դու դա չես անում, դու բոլորի համար մանրադրամ ես: Մենք մեր դաշնակիցներին կորցնում ենք, եւ կորցնելու ենք, քանի դեռ չենք հռչակել հստակ մեր շահերը»,-ասաց Քոչարյանը:
Ինչ վերաբերում է ՀՀ գործող իշխանություններին, նա նկատեց. «Այն մարդկանց խումբը, որ եկել է իշխանության, ունի հստակ նպատակ՝ Ռուսաստանին դուրս մղել, իսկ դա նշանակում է, որ վակուումը լցնելու է Թուրքիան»:
