Թուրքիայում երկրաշարժի հետեւանքով զոհված 11 հայերն էլ հուղարկավորվել են, նրանից, սակայն, երեքն են հայոց պատրիարքության կողմից ուղարկված ավագ քահանայի ձեռամբ հուղարկավորվել, իսկ մյուսները դժբախտաբար պատշաճ կերպով չկարողացան հուղարկավորվել։ Այս մասին NEWS.am–ի հետ զրույցում ասաց Ստամբուլում լույս տեսնող «Ակօս» պարբերականի հայալեզու էջերի խմբագիր Բագրատ Էստուկյանը։
Էստուկյանը փլատակներում մնացած հայերի մասին տվյալներ չունի, իսկ վիրավորները, նրա տեղեկություններով, երկուսն են. քույրեր, որոնք կոտրվածքներ ունեն։
Թուրքիայի հայաբնակ Վագըֆ գյուղի բնակիչները, որոնք երկրաշարժից հետո անվտանգությունից ելնելով գիշերել են դրսում, Բագրատ Էստուկյանի խոսքով՝ հետզհետե վերադառնում են իրենց տներ։
«Առաջին օրերի սարսափի հետեւանքն էր, որ ոչ մեկ չէր ուզում տուն մտնել, խոսքն ի դեպ, երկրաշարժի գոտի հանդիսացող բոլոր բնակավայրերի մասին է։ Մարդիկ դրսում էին գիշերում։ Վագըֆ գյուղը գրեթե վնաս չի կրել, շենքեր չեն փլվել, միայն մի քանի շենք է վնասվել։ Բարեբախտաբար գյուղից զոհեր չեն եղել, բայց զոհված հայերից երկուսը նախկինում բնակվել են Վագըֆ գյուղում»,– ասաց Էստուկյանը։
Վագըֆ գյուղի բնակիչներն ըստ Բագրատ Էստուկյանի, մերժում են պետության եւ հայ համայնքի կողմից ուղարկված օգնությունը, քանի որ ապահովված են անհրաժեշտ սննդով ու այլ պարագաներով։
«Ասում են՝ իզուր ապրանք մի բերեք այստեղ, որ թափոն չդառնա։ Խորհուրդ են տալիս այդ օգնությունը ուղարկել ուրիշ աղետյալների, որովհետեւ գյուղը օգնության կարիք չունի։ Գյուղում երկրաշարժից հետո հոսանք չկար, նրանք ապահովվել էին գեներատորով, երեկվանից արդեն գյուղում վերականգնվել է հոսանքի մատակարարումը։ Կարելի է ասել, որ հայ համայնքն այս պահին օգնության կարիք չունի, որովհետեւ հայոց պատրիարքարանը խիստ կազմակերպված աշխատում է, նրա կողքին են նաեւ հասարակական կազմակերպություններ, օրինակ, «Մեր հայեր» անունով խմբակ կա, որն աշխատում է նրանց օգնելու ուղղությամբ»,– պատմեց ստամբուլահայ Բագրատ Էստուկյանը։
Փետրվարի 8–ին Հայաստանից Թուրքիա մեկնած 27 փրկարարները, որոնք դեռ չեն վերադարձել հայրենիք, աշխատել են Ադըյաման քաղաքում, որը նախկինում հայաբնակ էր։ Ըստ Էստուկյանի, այնտեղ հիմա էլ ծպտյալ շատ հայեր են ապրում։
«Հայ փրկարարներին հաջողվել է 3 ողջ մարդու դուրս բերել փլատակներից, ինչպես նաեւ 10–ից ավելի աճյուն»,– ասաց Բագրատ Էստուկյանը։
Ավերիչ երկրաշարժից հետո Թուրքիայում կողոպուտների թիվն ավելացել է։ Եթե երկրաշարժին հաջորդած պահերին ու օրերին մարդիկ սովից, կարիքից դրդված էին մթերային խանութներ կողոպտում, ապա վերջին օրեին դա վերածվել է գողության։
«Սկզբում կողոպտվում էին առեւտրի կենտրոնները, մարդիկ սնունդ էին հայթհայթում, թալանն այդ խանութներում բնական էր, բայց հետզհետե այն վերածվեց հարստահափշտակության։ Մարդիկ սկսեցին հեռուստացույցներ, լվացքի մեքենաներ, բջջային հեռախոսներ գողանալ, ոսկերիչներին թալանել։ Հանդուրժողականությանը դիմավորված կողոպուտը հետզհետե վերածվեց ավազակության։ Դրա համար էլ թե՛ իշխանությունները, թե՛ հասարակ ժողովուրդը շատ վայրագ պատժամիջոցներ են կիրառում, շատ դեպքերում էլ անհիմն մեղադրանքներ են ներկայացնում։ Որեւէ մեկը, ով իրենց օտար կթվա եւ չի կարող իր ինքնությունը նրանց գոհացնելու համար պարզել՝ անմիջապես ենթարկվում է ավազակային վերաբերմունքի, լինչի դատաստանի, նույնիսկ մահացողներն էլ կան։ Իրավապահ մարմինները շատ ուշ ներթափանցեցին երկրաշարժի աղետի գոտիներ, եւ նրանք էլ նոր անկարգության աղբյուր դարձան, քիչ առաջ նշածս լինչի երեւույթների հետեւում իրավապահ մարմիններից էլ կան»,– ասաց Բագրատ Էստուկյանը։
Կողոպուտների հետեւանքով հայեր չեն տուժել, բայց ապահովությունից ելնելով ըստ Էստուկյանի, օրինակ, Վագըֆ գյուղում հերթապահություն է իրականացվում։
Հիշեցնենք՝ փետրվարի 6–ին Թուրքիայում եւ Սիրիայում տեղի է ունեցել ավերիչ երկրաշարժ։ Վերջին տվյալով՝ զոհվել է ավելի քան 37 հազար մարդ, որոնցից 5000–ից ավելին՝ Սիրիայում։
