Թուրքիայի և Սիրիայի երկրաշարժերի զոհերի թիվն անցել է 33 հազարից, ընդ որում, ՄԱԿ-ը զգուշացնում է, որ սա վերջնական թիվ չէ. դեռ չեն որոնվել բոլոր փլատակները: Միջազգային հանրության համար մարտահրավեր է նաև օգնությունը տուժածներին, հատկապես՝ Սիրիայում, որտեղ բնական աղետին գումարվում է ընդհանուր քաղաքական իրավիճակը՝ երկարամյա պատերազմի հետևանքները և միջազգային պատժամիջոցները: Եվ եթե հանուն Թուրքիային օգնելու շատ երկրներ, օրինակ՝ Հունաստանը և Հայաստանը, պատրաստ են փակել աչքերը հին վիրավորանքների և ներկայիս տարաձայնությունների վրա, ապա սիրիացիներին համաձայն են օգնել եզակիները:
«Դարի երկրաշարժ», այսպես են անվանում մի շաբաթ առաջ Թուրքիայում և Սիրիայում տեղի ունեցած սոսկալի աղետը: Կիրակի երեկոյան զոհերի թիվը երկու երկրներում գերազանցեց 33 հազարը, որոնցից գրեթե 30 հազարը՝ գավառներում: Սակայն ՄԱԿ-ում այս տխուր վիճակագրության աճ են սպասում:
«Շատ դժվար է ճշգրիտ գնահատական տալ, քանի որ դեռ պետք է փլատակներ քանդել»,- ասաց SkyNews հեռուստաալիքի հարցազրույցում ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի հումանիտար հարցերի գծով տեղակալ Մարտին Գրիֆիթսը աղետի գոտու շրջաններն այցելելիս: Ընդ որում, նա ընդգծեց, որ հատկապես ծանր վիճակում են սիրիացիները: «Մինչև հիմա մենք չենք արդարացրել Սիրիայի հյուսիս-արևմուտքում գտնվող մարդկանց հույսերը: Նրանք արդարև իրենց լքված են զգում»,- գրել է պարոն Գրիֆիթսը Twitter-ում:
ՄԱԿ-ի տվյալներով՝ միայն Սիրիայում անօթևան կարող է մնալ մինչև 5,3 մլն մարդ: Ընդհանուր հաշվով երկրաշարժից տուժել է գրեթե 26 մլն մարդ: Եվ եթե Թուրքիային տասնյակ պետություններ են օգնության ձեռք մեկնել՝ ուղարկելով փրկարարների խմբեր և մարդասիրական բեռներ, ապա սիրիացիներին աղետի առաջին օրերին եզակի երկրներ էին օգնում: Ստիպված էին մարդկանց փլատակներից հանել հիմնականում սեփական ուժերով:
Այն շրջաններ, որոնք պաշտոնական սիրիական իշխանության հսկողության տակ են, օգնության եկան ռուսական փրկարարները, իսկ ահա ընդդիմության և արմատական խմբավորումների պատասխանատվության գոտում որևէ մեկի վրա չէին կարող հույս դնել:
Այս երկրում, որը վերջին 12 տարին քաղաքացիական պատերազմի վիճակում է, պայքարում է ահաբեկչության դեմ և միաժամանակ փորձում է գոյատևել արևմտյան պատժամիջոցների պայմաններում, անհրաժեշտ տեխնիկա չգտնվեց, որպեսզի քանդվեին փլատակները: Հարց ծագեց նաև, թե որտեղ տեղավորել մարդկանց, երբ ահռելի թվով շենքեր դեռ չեն վերականգնվել պատերազմից հետո: Բացի այդ, ողջ մնացածներին տաքացնելու և կերակրելու միջոցներ չկան: Մարդասիրական օգնությունն ուշանում է: Իսկ այն, ինչ դժվարությամբ հավաքել են, երբեմն դժվար է տուժածներին հասցնել: Խմբավորումները, որոնք հսկում են այս կամ այն շրջանը, հաճախ չեն թողնում անցկացնել մարդասիրական բեռները: Մարդասիրական շարասյուների պահակախմբերի համար լրացուցիչ անցակետեր են բացվել Սիրիայի հետ Թուրքիայի սահմանին և Դամասկոսի ու Իդլիբի ապաէսկալացիայի գոտու զինյալների կողմից վերահսկվող շրջանների շփման գծում։ Բայց դա դեռ շատ հեռու է բավարար լինելուց:
Մոտ օրերս ՄԱԿ ԱԽ-ում քննարկում է նախատեսվում, թե էլ ինչպես կարելի է օգնել Սիրիային: Հիմնական հարցերից մեկը պատժամիջոցները հանելն է: Դա պնդում է Դամասկոսը Մոսկվայի լիակատար աջակցությամբ: Անցած հինգշաբթի ԱՄՆ ֆիննախում հայտարարեցին, որ մինչև օգոստոս սիրիական պատժամիջոցներից ազատել են երկրաշարժի հետևանքների վերացման գործունեությունը: Դա հնարավորություն կտա կենտրոնական բանկին դրամական փոխանցումներ ստանալու արտասահմանում ապրող սիրիացիներից, ինչպես նաև՝ միջազգային մարդասիրական օգնություն: Սակայն Սիրիայի ԱԳՆ-ում հայտարարեցին, որ ԱՄՆ-ի որոշումը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ «նախկին ձևական որոշումների կրկնություն՝ ուղղված սոսկ մարդասիրության սին տպավորություն ստեղծելուն»: Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադը հայտարարեց, որ «Արևմուտքը նախապատվությունը տալիս է քաղաքականությանը, ոչ թե հումանիտար իրավիճակին»: Այս խորապատկերում Սիրիայի առաջնորդը հատուկ երախտագիտություն հայտնեց նրանց, ովքեր մենակ չթողեցին Սիրիային ծանր պահին: Համերաշխություն ցուցաբերեցին առաջին հերթին արաբական երկրները, Իրանը և Ռուսաստանը: Կիրակի օրը անձամբ Դամասկոս ժամանեց ԱՄԷ ԱԳՆ-ի ղեկավար Աբդուլլա բեն Զաիդ Ալ Նահայանը:
Երկրաշարժից հետո կիրակի օրը բարձրաստիճան հյուրեր ընդունեցին նաև Թուրքիայում: Նախագահ Ռեջեփ Էրդողանը Ստամբուլում հանդիպեց Քաթարի էմիր Թամիմ բեն Համադոմ Ալ Թանիի հետ, իսկ Թուրքիայի ԱԳՆ ղեկավար Մևլութ Չավուշօղլուն հույն գործընկերոջ հետ մեկնեց երկրաշարժից տուժած շրջանները:
Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ վերջին տարիներին Աթենքը և Անկարան զինված առճակատման եզրին էին, տեղի ԶԼՄ-ները Հունաստանի ԱԳՆ ղեկավարի այցը Թուրքիա անվանեցին «երկրաշարժի դիվանագիտություն»:
Բայց նման բան տեղի էր ունեցել արդեն 1999 թվականի երկրաշարժի ժամանակ, երբ նախ հույները օգնության եկան թուրքերին, այնուհետև՝ հակառակը: «Այն ժամանակ ես ասացի, որ մենք չպետք է սպասենք հերթական երկրաշարժին, որպեսզի լավացնենք մեր հարաբերությունները: Ես դա կրկնում եմ հիմա որպես Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար: Մենք պետք է ջանքեր գործադրենք մեր հարաբերությունները նորոգելու համար»,- ասաց գործընկերոջը պարոն Չավուշօղլուն: Քաղաքականության վրայով անցավ նաև Հայաստանը՝ մարդասիրական օգնություն ուղարկելով Թուրքիա՝ չնայած այդ հարևան երկրի հետ դիվանագիտական հարաբերությունների բացակայությանը: Այդպիսի աջակցությանը Դամասկոսում կարող են միայն նախանձել:
Մարիաննա Բելենկայա
Աղբյուրը՝ Коммерсанть
