Ամբողջ աշխարհում ինսուլտի գրանցվող դեպքերի թիվն աճում է։ Այն մասին թե ինչ ոչ ակնհայտ ախտանիշներ կարող են ազդարարել սպառնալիքի մասին և ով է վտանգված, պատմել է նյարդաբան, բ.գ.թ., Եվրոպական բժշկական կենտրոնի նյարդաբանության ամբիոնի վարիչ Վիտալի Ակիմովը։ Գրում է Gazeta.ru-ն։
«Ինսուլտը (գլխուղեղի կաթված) գլխուղեղի արյան շրջանառության հանկարծակի և արագ խախտումն է՝ աթերոսկլերոզային սալիկի կամ թրոմբոցի (իշեմիկ ինսուլտ) կամ ուղեղի անոթների պատռման պատճառով (հեմոռագիկ ինսուլտ), որի պատճառով թթվածնի պակաս է առաջանում։ Կաթվածի հետևանքները տխուր են. նյարդային բջիջները մահանում են, ինչը հանգեցնում է այն գործառույթների խախտման, որոնց համար նրանք պատասխանատու էին»,- ասել է նա։
Հաճախ մարդը անմիջապես չի նկատում ինսուլտը, հիվանդը կարող է անտեսել նյարդաբանական ախտանիշները: Մասնավորապես՝ դեմքի ասիմետրիա, մի կողմից ձեռքերի և ոտքերի թուլություն, խոսքի ֆունկցիայի և տեսողության խանգարում, նշել է բժիշկը։
«Ինսուլտի ախտանշանները առաջանում են և մի քանի րոպե հետո անհետանում, իսկ հետո հիվանդը ոչ մի քայլ չի անում։ Այնուամենայնիվ, դա կարող է լինել անցողիկ իշեմիկ նոպա, որը երբեմն մեծացնում է իրական ինսուլտի ռիսկը։ Լինում են դեպքեր, երբ դեռ ախտանիշներ չկան, բայց արդեն կա ինսուլտի վտանգ՝ արյան բարձր ճնշմամբ։ Չի կարելի անտեսել հանկարծակի ուշագնացությունը, նախաուշագնացային վիճակը՝ թուլությամբ և աչքերի առաջ մթնելը, ինչպես նաև շնչառական անբավարարությունը քնի ժամանակ»,- բացատրել է Ակիմովը:
Քնի ժամանակ շնչառության դադարեցումը, ըստ մասնագետի, ինսուլտի հաճախակի անհայտ ռիսկի գործոն է։ Այդ պահին շնչուղիները խցանված են, և ուղեղն ավելի քիչ թթվածին է ստանում: Առավել հաճախ վտանգի տակ են հայտնվում այն մարդիկ, ովքեր խռմփացնում են և ավելորդ քաշ ունեն:
Որոշ դեպքերում, եթե մարդը ջանքեր է գործադրում, ինսուլտի ռիսկը մեծացնող գործոնները կարող են վերահսկվել։ Օրինակ, դուք կարող եք բուժել արյան ճնշումը և ճարպերի նյութափոխանակության խանգարումները: Շաքարային դիաբետով մարդկանց համար կարևոր է պահպանել գլյուկոզայի համապատասխան մակարդակը: Դուք կարող եք կարգավորել ընդհանուր ապրելակերպը՝ ազատվելով վատ սովորություններից՝ ծխելուց, ալկոհոլից: Օգտակար է նաև ֆիզիկական ակտիվություն մտցնել կյանք և հետևել որոշակի սննդակարգի. ուտել բանջարեղեն, մրգեր, ամբողջական ձավարեղեն, ձուկ, թռչնամիս, լոբազգիներ, ցածր յուղայնությամբ կաթնամթերք, նվազեցնել հագեցած ճարպերի և քաղցրավենիքի օգտագործումը:
«Սակայն կան ռիսկային գործոններ, որոնց վրա մենք չենք կարող ազդել։ Նախ, դա տարիքն է. 80 տարեկանից բարձր մարդիկ հատուկ ռիսկի տակ են: Տղամարդիկ տարիքային խմբերի մեծ մասում ինսուլտի ավելի բարձր ռիսկային խմբում են, քան կանայք: Երկրորդ հերթին, սրանք ժառանգական գործոններ են. եթե հարազատները վաղաժամ ինսուլտներ և կաթված են ունեցել, ուղեղի անոթային հիվանդություններ և արյան հիվանդություններ, ապա դա ինքնաբերաբար որոշում է ռիսկի խմբում գտնվող մարդուն»,- հավելել է բժիշկը։
Կաթվածի վտանգը կայանում է նրանում, որ այն անսպասելիորեն է առաջանում և պահանջում է անհապաղ գործողություններ, ընդգծում է Ակիմովը։ Իշեմիկ ինսուլտի դեպքում կա «թերապևտիկ պատուհան», որը տևում է մինչև 24 ժամ, որի ընթացքում հնարավոր է վերականգնել ուղեղի արյան հոսքը՝ խանգարված գործառույթների ամբողջական վերադարձի ամենամեծ հնարավորություններով:
«Կաթվածի բուժումը սկսվում է հիվանդին հիվանդանոց ընդունելուն պես։ Առաջին խնդիրներից մեկը հիվանդի կյանքին սպառնացող բարդությունների կանխարգելումն է, օրինակ՝ կուլ տալու խանգարումը կամ այլ անոթներում թրոմբների առաջացումը։ Եթե դրանք նպատակային չեն փնտրում, ապա հիվանդը կարող է մահանալ ոչ թե ինսուլտից, այլ դրա բարդություններից։ Առաջին օրը վերականգնումը ախտորոշման և բուժման գործընթացին զուգահեռ օգնում է խուսափել դրանից»,- եզրափակել է մասնագետը։
Նախկինում բժիշկը թվարկել էր սրտի հիվանդության հիմնական պատճառները.
