Հիմա մի քիչ «գոլորշի բաց թողնեմ», որ առաջացավ այն նողկանքից, երբ կարդացի մեկնաբանություններ նախորդ հոդվածում, թե Հայաստանը պատերազմից հետո 2 տարվա ընթացքում ոչինչ չի արել իր սահմանների պաշտպանության համար, նորից զինվորներ են զոհվում: Նողկանք, քանի որ ահռելի թվով մարդիկ ոչինչ չեն ուզում անել և միայն տրտնջում են՝ «Վայ, մենք զենք գնելու փող չունենք», «Մեզ Ռուսաստանը չի օգնում», «Նիկոլը վատն է, Իրանը վատն է, Ամերիկան վատն է», «Մեզ ոչ ոք չի սիրում»: Մեկ-մեկ նայում ես, թե ով է գրում այդ ամենը և զարմանում ես. առողջ տղամարդիկ՝ մեկնված երևանյան և մոսկովյան բազմոցներին, բավական պնդակազմ տիկնայք հասուն տարիքի: Ոմանք էլ սոցցանցերում իրենց փքված նկարներն են գցում՝ թանկարժեք մեքենաների, Լազուրե ափի և Մայամիի լողափերի տեսարաններով: Դրանց ձեռքը պիտի բահ տաս, իսկ տիկինների ձեռքը՝ ապուր եփելու շերեփ ու հայդա, գնացեք սահմանին ամրություններ կառուցեք:
Հայ զինվորների 90 տոկոսը զոհվել է 2020 թ. նույնիսկ որևէ ադրբեջանցի չտեսնելով: Գիտե՞ք ինչու: Նրանք մաղվեցին հրթիռներից ու անօդաչուներից պատերազմի ճանապարհին կամ զինվորական մասերում կամ էլ հապճեպ փորված խրամատներում: Ինչքան հասկացա, երեկ Հայաստանը կորցրել է ավելի քան 50 մարտիկ, ընդ որում, դարձյալ զոհվել են ոչ թե մարտի դաշտում, այլ արկերից, հրթիռներից ու անօդաչուների հարվածներից:
Դուք փող չունե՞ք ժամանակակից սպառազինության համար: Բայց մի զույգ «Կամազ», հին էքսկավատոր, քարեր, ավազ, ցեմենտ և մի 20 բանվոր չունե՞ք, թե՞ էլի առանց Ռուսաստանի կամ Ամերիկայի գլուխ չեք հանի: Ձեզ վարո՞րդ ուղարկեն Ամերիկայից, Ռուսաստանից էլ բանվորնե՞ր, որ բահով խառնեն բետոնը: Համարձակվեք և նորմալ, ժամանակակից ամրություններ կառուցեք երկաթբետոնից, որտեղ հայ զինվորները կարող են ծածկվել հրետակոծության ժամանակ: Դրսում 21-րդ դարն է, իսկ դուք դեռ թաքնվում եք խրամատներում, ավտոմեքենաների անվադողերի հետևում: Իսկ տղաները զոհվում են:
Ուզո՞ւմ եք տեսնել, թե ինչպիսին են սովորական իսրայելական սահմանապահ հենակետերը Սիրիայի հետ սահմանին: Կրկնում եմ՝ ամենասովորական, բնավ ոչ հրամանատարական: Դրանք սահմանի երկայնքով 160 հատ են (հարյուր վաթսուն), մի մասը գործող է, մյուս մասը՝ պահածոյացված պատերազմական դեպքերի համար: Իմ ընկեր Vahagn Mirijanyan-ը կհաստատի, մենք մի քանի տարի առաջ միասին անցանք Իսրայելի և Սիրիայի սահմանի երկայնքով, մի երկու բունկեր էլ մտանք:
Ահա այդպիսի ամենասովորական բունկերում գտնվում է 15-20 զինվոր: Բունկերը սովորաբար 3-4 մակարդակ ունի (8-10 տար մետր գետնի տակ է), մի քանի կրակակետ: Ներսում սենյակներ են քնելու համար, լեղասենյակ՝ ցնցուղներով, հանգստի սենյակ՝ հեռուստացույցով: Նրանք էլեկտրականություն տվող գեներատոր ունեն, տաք ջուր լողանալու համար, պարենի պաշար և զենք մի շաբաթվա համար: Հակառակորդի հրետանու, տանկերի հարվածներից և անօդաչուներից զինվորները պաշտպանված են երկաթբետոնի և քարերի 3-մետրանոց շերտով: Վերևում պաշտպանությունը ռումբերի հրթիռների ընկնելուց նույնպես 3 մետր հաստություն ունի: Յուրաքանչյուր նման պահակետ շրջապատված է 200-300-մետրանոց ականադաշտով (հակահետևակային և հակատանկային), որը թույլ չի տալիս մոտենալ թե՛ թշնամու տանկերին, թե՛ հետևակին:
Դուք պատասխանեք, Հայաստանը նման բունկերներ կառուցելու հնարավորություն չունի՞: Դուք «Կամազ» չունե՞ք, էքսկավատոր չունե՞ք, բանվորներ չունե՞ք: Հերիք է անընդհատ չոքեչոք օգնություն մուրալ օտարերկրացիներից, չե՞ք ամաչում: Եվ մանավանդ չե՞ք ափսոսում ձեր տղաներին, որոնք արժանի են պաշտպանելու հայրենիքը ոչ թե կեղտոտ և ոչնչով չպաշտպանված խրամատներում, այլ ժամանակակից բունկերում, որտեղ նրանց կյանքն անվտանգ է:
Լուսանկարներում ամենասովորական իսրայելական բունկեր է Սիրիայի հետ սահմանին: Ինքս ծառայել եմ նման բունկերում մի 20 տարի առաջ:
