Փետրվարի 8-ին Եվրամիության Խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը զանգահարեց Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին, հաղորդում է ադրբեջանցի առաջնորդի պաշտոնական կայքը: Շառլ Միշելը շնորհավորել է Իլհամ Ալիևի հաղթանակը փետրվարի 7-ի նախագահական ընտրություններում և հաջողություններ է մաղթել նրան նոր մանդատը իրացնելիս:

Հեռախոսազրույցի ընթացքում զրուցակիցները մանրամասն քննարկել են Բաքվի և ԵՄ-ի փոխհարաբերությունների տարբեր հայեցակետեր, հատկապես՝ համագործակցությունը էներգետիկ և տրանսպորտային ոլորտներում:

Միշելը ընդգծել է. Եվրոպական միությունը հանդես է գալիս  տարնսպորտի և հաղորդակցությունների ոլորտում տարածաշրջանի երկրների հետ կապերի զարգացման որոշակի նախագծերով: Կողմերը նաև արծարծել են COP29-ը (ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության մասին շրջանակային կոնվենցիայի կողմերի խորհրդաժողով) Ադրբեջանում անցկացնելու հարցերը:

ԵՄ-ի ներկայացուցիչը խնդրել է Ալիևին ներկայացնել Բրյուսելում եռակողմ ձևաչափով Ադրբեջանի, Հայաստանի և Եվրամիության հանդիպումները վերականգնելու իր դիրքորոշումը: Ինչին ադրբեջանցի նախագահը պատասխանել է. Բաքուն միշտ էլ պաշտպանում է եռակողմ հանդիպումները, որոնք անցկացվում են Շառլ Միշելի նախաձեռնությամբ:

Զրույցի ընթացքում ընդգծվել է, որ Ադրբեջանի նախագահի վարչակազմի և Հայաստանի վարչապետի աշխատակազմի դեկտեմբերի 7-ի երկկողմ ընդունված համատեղ հայտարարությունն առաջընթացի կարևոր քայլ է:

Ավելին, Շառլ Միշելը սոցցանցում շնորհավորել է Իլհամ Ալիևին հինգերորդ անգամ Ադրբեջանի նախագահ ընտրվելու առթիվ՝ մաղթելով նրան «ամենայն բարիք»:

Բրյուսելի ներկայացուցիչը հայտնել է, որ զրուցել է Ալիևի հետ և քննարկել հայ-ադրբեջանական կարգավորումը՝ հավելեով. «Մենք ողջունում ենք Ադրբեջանի պատրաստակամությունը վերականգնելու բրյուսելյան ձևաչափով եռակողմ հանդիպումը»:

Հիշենք, որ 2003 թ. հուլիսի 1-ին նախաձեռնող խումբը Նախիջևանում առաջադրեց Իլհամ Ալիևի թեկնածությունը հոկտեմբերին կայանալիք նախագահական ընտրություններում: Նրա հայրը՝ երկրի գործող նախագահ Հեյդար Ալիևը, նույնպես առաջադրված էր հերթական նախագահական ժամկետի համար «Ենի Ադրբեջան» կուսակցությունից, սակայն  առողջությունը վատանալու պատճառով մեկնեց Թուրքիա՝ հետազոտման ու բուժման:

2003 թ. օգոստոսի 4-ին Հեյդար Ալիևի առաջարկությամբ երկրի խորհրդարանը հաստատեց Իլհամ Ալիևի նշանակումը վարչապետի պաշտոնում (կողմ 101 պատգամավոր 102-ից): Երկու օր անց՝ օգոստոսի 6-ին, Իլհամ Ալիևը արձակուրդի գնաց՝ համաձայն օրենքի, որը արգելում է գրանցված նախագահի թեկնածուներին զբաղեցնել պետական պաշտոն:

2003 թ. հոկտեմբերի 2-ին Հեյդար Ալիևը առողջական խնդիրների պատճառով հրաժարվեց ընտրություններին մասնակցելուց հօգուտ որդու, որին անվանեց իր «քաղաքական ժառանգորդ»: Ադրբեջանական ժողովրդին հղված հատուկ ուղերձում գործող նախագահը հայտարարեց, որ Իլհամ Ալիևին համարում է «անձնավորություն, որը բարձր մտավոր կարողություններ ունի, պրագմատիկ մտածողություն, հիանալի գիտի ժամանակակից համաշխարհային քաղաքականությունն ու տնտեսությունը, եռանդուն ու ձեռներեց մարդ է»:

2003 թ. հոկտեմբերի 15-ին Իլհամ Ալիևն առաջին անգամ ընտրվեց Ադրբեջանի նախագահ 5 տարով: Իսկ 2024 թ. փետրվարի 7-ին, հաղթելով հերթական ընտրություններում, երկրի ղեկավարը երկարացրեց իր նախագահական լիազորությունները մինչև 2031 թվականը:

Տվյալ համատեքստում կասկած չի մնում, որ անդադար ժողովրդավարական արժեքները պաշտպանող և ավտոկրատիային հոռետեսությամբ վերաբերվող Բելգիայի նախկին վարչապետի (մասնագիտությամբ փաստաբան) շնորհավորանքները Ալիևի հասցեին անկեղծ են: Ընդ որում, ԵՄ Խորհրդի նախագահը մի ոչ այնքան համակրելի գիծ ունի: Նա ամենուրեք խոթում է իր բելգիական քիթը և հաճախ չի զսպում իր խոսքի մտավոր հոսքը:

Ինչպե՞ս չհիշես Միշելի երկարաշունչ ճառն այն մասին, որ հիասթափված է Ռուսաստանի վերաբերմունքից Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությանը, և իր կարծիքով՝ «դավաճանեց հայ ժողովրդին», քանի որ նրա զինվորները պետք է ապահովեին խաղաղություն և անվտանգություն տարածաշրջանում: Նրա անհիմն հանդգնությանը, որ բնորոշ է նրան, պատասխանեց Վլադիմիր Պուտինը. «Գիտե՞ք, մեր ժողովուրդն ասում է. «Чья бы корова мычала, а твоя бы молчала» (Սելը ճռռալու տեղը սելվորն է ճռռում): Ռուս առաջնորդը հիշեցրել է, որ Հայաստանի տարածքում գտնվող խաղաղապահները պետք է դիտարկեին բացառապես հրադադարի պահպանումը և որևէ այլ լիազորություն չեն ունեցել:

Պուտինն ընդգծել է. խաղաղապահները կիրառել են Լեռնային Ղարաբաղի բնակչությանն օգնություն ցույց տալու բոլոր հնարավորությունները, այդ թվում և պաշտպանելով հայերին և «իրենց մարմնով ծածկելով նրանց»: Ռուսական զինծառայողները ապահովել են տեղի բնակչության համար մարդասիրական և բժշկական օգնությունը, ինչպես նաև անվտանգ մեկնումը Հայաստան:

Ավելի վաղ հակառուսական ելույթներին արձագանքեց ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան՝ մեղադրելով Բրյուսելին հայ ժողովրդին դավաճանելու մեջ, քանի որ ԵՄ-ն որևէ կերպ չնպաստեց հրադադարին և չկազմակերպեց մարդասիրական օգնություն:

Հիշեցնենք՝ անցած տարվա սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանը ռազմական գործողություն սկսեց Լեռնային Ղարաբաղում, որը տևեց ուղիղ մեկ օր: Հայաստանի վարչապետն այն ժամանակ, ի դեպ, հայտարարեց, որ գործողություններ է սպասում խաղաղապահներից տարածաշրջանում իրավիճակը կայունացնելու համար: Իսկ տարածաշրջանի բնակիչները գործողություններ էին սպասում Երևանից, բայց ապարդյուն: Քանզի «հայրենակիցներին օգնության հասնելը, պարզվեց, շատ ավելի դժվար է, քան մայրաքաղաքի կենտրոնում խորոված անելը»:

Այնուհետև՝ սեպտեմբերի 28-ին, տեղի իշխանությունները հայտարարեցին 2024 թ. հունվարի 1-ից չճանաչված հանրապետության լուծարման մասին: Իսկ արդեն հոկտեմբերի 5-ին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Իսպանիայի Գրանադա քաղաքում ստորագրեց հռչակագիր Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջանի տարածք ճանաչելու մասին, ինչի վերաբերյալ անմիջապես հաղորդում զետեղվեց Եվրոպական Միության կայքում: Նիկոլ Վովաևիչն այն ժամանակ հանդիպեց հիշյալ Շառլ Միշելի (ԵՄ-ից Փաշինյանի  խնամակալի), Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի և Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցի հետ:

Կողմերը ոչ անսպասելի աջակցություն հայտնեցին Հայաստանի անկախությանը, տարածքային ամբողջականությանը և անխախտ սահմաններին, ինչպես նաև Երևանի ու ԵՄ-ի հարաբերությունների ամրապնդմանը: Եվրոպացի տղերքը համաձայնեցին, որ անհրաժեշտ է լրացուցիչ մարդասիրական օգնություն ցույց տալ Հայաստանին՝ կապված ղարաբաղցի հայերի զանգավածային տեղափոխության հետ (ինչ գեղեցիկ ձևակերպում-խմբ.):

Ընդգծվում էր, որ փախստականները պետք է իրենց տները վերադառնալու իրավունք ունենան առանց որևէ պայմանի և միջազգային հսկողության տակ: Զրուցակիցները նաև տարածաշրջանային համագործակցության ընդլայնման և բոլոր սահմանները բացելու կոչ արեցին, ներառյալ Հայաստանի և Թուրքիայի սահմանը:

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևն այն ժամանակ խրոխտ հրաժարվեց Իսպանիայի Գրանադա մեկնելուց և Լեռնային Ղարաբաղում «հակաահաբեկչական գործողությունից» հետո Փաշինյանի հետ առաջին բանակցություններից (պայմանավորելով դա այնտեղ Անկարայի ներկայացուցիչների մասնակցության մերժումով –խմբ.):

Իսկ անցած տարվա դեկտեմբերին Շառլ Միշելը, առանց վարանելու, հայտարարեց.

«Կարծում ենք, որ էթնիկ հայերը պետք է վերադառնալու իրավունք ունենան կամ գոնե կարողանան այցելել Ադրբեջանի այդ հատված, և նրանց անվտանգությունն ու իրավունքները պետք է երաշխավորված լինեն։ Փոքրամասնությունների պաշտպանության մասով կան միջազգային չափանիշներ, որոնք պետք է հարգվեն Ադրբեջանի Սահմանադրության համաձայն, որի շրջանակում էլ պետք է փոքրամասնությունների այդ իրավունքները երաշխավորվեն»:

Պատրա՞ստ է բելգիացին կրկնել իր խոսքը «փոքրամասնությունների իրավունքների մասին» այս տարվա փետրվարին՝ բոլորին հայտնի իրադարձություններից և Լեռնային Ղարաբաղից բոլոր հայերի դուրս գալուց հետո: Բարդ հարց է, քանզի այնտեղ՝ բրյուսելներում ընդունված է շուռ տալ հասկացությունները և հեշտությամբ սպիտակը կանաչ անվանել: Բայց այն, որ բելգիացին ավանդ ունի երևանյան ներկայիս իշխանությունների աննորմալ վարքագծում, կասկած չկա:

Այդ բոլոր մտավարժանքները զինանշանի, պատմության դասագրքերի, սահմանադրության վերաշարադրման մասին լրիվ եվրամիութենական թեմա են՝ Ճշմարիտ պետական արժեքներից շեղում դեպի իշխանությունում հակաժողովրդական վարչակարգի գտնվելու խիստ ապահովումը:

Պարզապես մի ժամանակ Լեոպոլդ II թագավորի բելգիացի արնախումները Կոնգոյում կտրում էին տեղի բնակիչների ձեռքերը և զամբյուղներով հանձնում հաշվետվության համար, գյուղեր էին այրում, ոչնչացնում էին ամենայն կենդանի բան, իսկ այսօր դրանց ժառանգորդները «գնում են ուրիշ ճանապարհով»՝ բանականությունը կորցրած վայ տիրակիալների նախաձեռնություններն ուղղորդելով դեպի անհրաժեշտ հուն:

EADaily-ին պատմել է այն մասին, որ օրերս Եվրոպական խորհրդի ղեկավար Շառլ Միշելը Եվրախորհրդարանի լիագումար նիստում իսկական հիսթերիա է դրսևորել՝ հայտարարելով, որ առանց Եվրամիության օգնության՝ Ուկրաինան ստիպված կլինի կռվել ջրի ատրճանակներով. 

«Ես ապշած եմ՝ լսելով ծայրահեղ ձախերի ներկայացուցիչների առաջարկությունները, որոնք տարակուսանք են արտահայտում Ուկրաինային անհրաժեշտ զենք մատակարարելու անհրաժեշտության վերաբերյալ: Դուք ի՞նչ եք ուզում: Ուզում եք, որ Ուկրաինան պաշտպանվի ջրի ատրճանակներո՞վ, բանավեճերո՞վ»:

Նա վրդովված է Ուկրաինայում խաղաղության կոչերից՝ Ղրիմն ու Լուգանսկը Ռուսաստանի կազմում մնալու պայմանով:

«Ես խոր շոկի մեջ եմ ընկնում, երբ Լուգանսկի մասին խոսում են որպես Ռուսաստանի տարածքի մասին: Եվ դա անախորժ է, տարածքային ամբողջականությունը պնդում է, որ Լուգանսկը Ուկրաինա է, որ Ղրիմը Ուկրաինա է»:

Գլխավորը՝ Սևաստոպոլի բնակիչները շոկի մեջ չեն ընկնում ռուսական քաղաքացիությունից և տուն վերադառնալուց, բայց նա վատ է զգում:

Երևանում նախկին Ստեփանակերտի նախկին բնակիչներին հանդիպելիս միգուցե նրա վիճակը թեթևանա: Նրանք մի պարկ լիքը տպավորություններ դեմ կտան, և փաստաբանական փայլը մի վայրկյանում կանհետանա:

Եվ, իհարկե, հարկ է ընդունել ակնհայտը. նախկին խորհրդային հանրապետությունների ներկայումս ղեկավարող քեռիները բավական ընդունակ սաներ են: Նույն Փաշինյանը բացառապես եվրոպական խորմանկություն գործի դրեց 2023 թ. սեպտեմբերի 17-ի Երևանի ավագանու ընտրություններում: Ազատելով իր կուսակից Հայկ Մարությանին քաղաքապետի պաշտոնից այն պատճառով, որ նա համարձակվել էր քննադատել իշխող կուսակցությանը, ՆՓ-ն որոշեց նրա տեղը դնել նախկին փոխվարչապետ Տիգրան Ավինյանին:

Փաշինյանի զինակիցները դիմեցին դրամահավաքի հնարքին, որպեսզի Ավինյանի քաղաքապետ ընտրվելու երաշխիք ապահովեն նրա չնչին հասարակական աջակցության պարագայում: Հետաքննությամբ պարզվել է, որ  իրենց նպատակին հասնելու համար նրանք նախընտրական քարոզարշավի համար հավաքել են ավելի քան միլիոն դոլար անհայտ անձանցից՝ սուտ անուններով:

Ի պատասխան ԶԼՄ-ների հարցումներին՝ Փաշինյանի կուսակցությունը հրաժարվել է հրապարակել դոնորների անունները: Եվ միայն Տեղեկատվության ազատության կենտրոնի ներկայացրած հայցից հետո խաբեբաները 2024 թ. հունվարի 12-ին ցանկ հրապարակեցին մտացածին անուններով: Ցուցակում 996 անուն կար, որոնք քարոզարշավի համար նվիրաբերել էին մոտ 1,3 միլիոն դոլար (509 միլիոն դրամ): Արժի՞ ասել, որ երբ լրագրողները խոսել են ցուցակի մարդկանց հետ, «նվիրատուները» զարմացել և ընկճվել են, քանի որ ոչինչ ոչ ոքի չեն ուղարկել:

Ամեն ինչ, ինչպես ասում են, լավագույն եվրոպական ավանդույթներով: Քաղաքական գործիչները վստահ են. «Խաբիր նրբորեն, ժպտա, բարոյախոսությունը բանի պետք չէ, բոլոր միջոցներն էլ լավ են, բոլորը՝ Շառլ Միշել»:

Եվ հենց տվյալ համատեքստում պաշտոնական Երևանը փետրվարի 8-ին մարդասիրական օգնություն առաքեց Ուկրաինայի պաշտպանության նախարարության գլխավոր զինվորական հոսպիտալ. 140 տոննա դեղ և դեղորայք: Մինչ այդ էլ  ուղարկել էին Դնեպրոպետրովսկի մարզ և պատրաստվում են ուղարկել Խարկով: Ուկրաինայի ԶՈՒ մարտիկների համար:

Բայց Ստեփանակերտի բնակիչներին պետք է փրկեին միայն ռուսական խաղաղապահները, ոչ թե հայկական բանակը: Հասկանո՞ւմ եք: Ո՞չ:

Ուրեմն դիմեք Շառլ Միշելին: Նա մատները ծալելով ամեն ինչ կբացատրի ժողովրդավարական ավտոկրատիան և այլախոհությունն արմատախիլ անելու սորոսական մեթոդների մասին պատմության դասագրքերը վերաշարադրելու և առողջ բանականությունը ծաղրուծանակի ենթարկելու միջոցով:

Գլխավոր մանթրան, որով կերակրել են Նիկոլն ու սորոսական արտոնյալները, այն էր, որ ժողովրդավարությունը ավտոկրատիաներից ու դիկտատուրաներից ուժեղ է բոլոր չափումներով՝ սկսած տնտեսությունից մինչև զինված ուժերը:  Իրականում Հայաստանի «լեգիտիմ» իշխանությունը քամուն տվեց երկիրը, իսկ ավտոկրատ Ալիևը հաղթեց պատերազմում և իր ընտրություններում քվեարկեց բնակչությունից դատարված Ստեփանակերտում՝ շնրհավորանքներ ստանալով Եվրախորհրդի ղեկավարից: Եզրակացություն. ժողովրդավարությունը, առանց նավթի ու գազի մատակարարումների, նման է Միշելի ճաղատ գլխին, լավ փայլում է, բայց փաստացի չի տաքացնում:

Յակով Պավլով

Աղբյուրը՝ EurAsia Daily