Գիշերային քնի պակասը հանգեցնում է գրգռվածության բարձրացման, որն առաջացնում է անհանգստություն, դեպրեսիա, տրամադրության փոփոխություններ և աշխատունակության անկում, ինչպես նաև բազմաթիվ այլ լուրջ առողջական խնդիրներ: Այս մասին Газета.Ru-ին ասել է հոգեբան Ստանիսլավ Սամբուրսկին։ Գրում է Gazeta.ru-ն։
«Գիշերը մարդու մարմինը հանգստանում է և արտադրում է բազմաթիվ կենսաբանական ակտիվ նյութեր և հորմոններ, որոնք կարգավորում են էնդոկրին և սրտանոթային համակարգերը։ Գիշերային քնի խախտումը մեծացնում է հիպերտոնիայի և շաքարախտի առաջացման վտանգը»,- նշել է փորձագետը։
Օրգանիզմի պատշաճ գործելու դեպքում քնելուց առաջ մարդու մոտ ակտիվանում է պարասիմպաթիկ նյարդային համակարգը, որը պատասխանատու է պատշաճ հանգստի, սննդանյութերի կլանման, հյուսվածքների ու բջիջների վերականգնման ու կառուցման համար։
«Եթե դուք աշխատում եք գիշերը, ապա այս ֆիզիոլոգիական կարգը խախտվում է, և ակտիվանում են ինքնավար նյարդային համակարգի հակառակ կողմերը: Արդյունքում սկսվում են արյան ճնշման թռիչքները, որոնք կարող են հանգեցնել ինսուլտի և սրտի կաթվածի»,- զգուշացրել է Սամբուրսկին։
Բացի այդ, քնի խանգարումները հանգեցնում են ուղեղում դոֆամինի, սերոտոնինի և նորէպինեֆրինի անհավասարակշռության, ինչը հանգեցնում է դեպրեսիայի և անհանգստության, ինչպես նաև նվազեցնում է ուշադրությունը և սովորելու ունակությունը: Գիշերային աշխատանքի ամենանկատելի բացասական հետևանքը կարող է լինել նաև անհանգստությամբ ուղեկցվող անքնությունը։
«Անքուն գիշերները սպառնում են նաև գիրությամբ։ Դրանք բարձրացնում են արյան մեջ խոլեստերինի մակարդակը և խաթարում են բջիջների կողմից գլյուկոզայի նորմալ կլանումը»,- ասել է կլինիկական հոգեբանը։
Բանն այն է, որ գիշերը ախորժակի ճիշտ կարգավորումը խախտվում է մելատոնինի ոչ պատշաճ արտադրության պատճառով, ինսուլինը ճիշտ չի արտադրվում, ուստի հագեցվածության զգացումը նվազում է, և մարդն անգամ չի գիտակցում, որ շատ է ուտում։
«Գիշերային աշխատանքը նույնպես մեծացնում է քաղցկեղի առաջացման վտանգը։ Պատճառը մելատոնինի մակարդակի նույն խախտումն է, որը բնական հակաօքսիդանտ է և կարևոր դեր է խաղում բջիջների անվերահսկելի աճը զսպելու գործում»,- զգուշացրել է փորձագետը։
Բացի քաղցկեղի առաջացման մեծ ռիսկից, գիտնականները նաև կապ են հաստատել գիշերային աշխատանքի և սրտանոթային հիվանդությունների զարգացման միջև, ասել է Սամբուրսկին:
«Իհարկե, այնպիսի պաշտոններ զբաղեցնող մարդիկ, ինչպիսիք են բժիշկները և բուժաշխատողները, պետք է աշխատեն շուրջօրյա: Այս դեպքում պետք է ճիշտ պլանավորել գիշերային հերթափոխի հաջորդ օրը։ Այս օրը պետք է լինի հանգիստ, այն պետք է անցկացվի հարմարավետ պայմաններում՝ առանց ավելորդ արտաքին ազդակների, ինչը թույլ կտա ավելի արագ վերականգնվել»,- եզրափակել է հոգեբանը։
