Աշակերտել է Ներսես Շնորհալուն
Հերթական անգամ թերթում էի լուսահոգի Ալբերտ Փարսադանյանի ,Հայը․ կենսագրություն մեկ տողովե գիրքը, և ահա 510-րդ էջում կարդում եմ ,Վարդան Հաղպատեցի – մատենագիր, մանկավարժե։ Ո՞վ է այս այրը։ Սկսեցի փնտրել տարբեր տեղերում։ Առաջինը, որ համոզվեցի Վարդան Հաղպատեցու ծննդյան թիվը հայտնի չէ, բայց հայտնի է, որ նա 1193թ թաղվել է Հաղպատի վանքում։ Հայկական համառոտ հանրագիտարանի 4–րդ հատորից նաև տեղեկացա, որ նա 1160-70թթ եղել է Կիլիկյան Հայաստանում, աշակերտել Ներսես Շնորհալուն, 1170-ին մասնակցել է հայկական և բյուզանդական եկեղեցիների միության խնդրի քննարկմանը, պաշտպանել ,հյուսիսային կողմանց վարդապետերիե (Հաղպատ, Սանահին և այլն)՝ հայոց եկեղեցու ինքնությունն ապահովող տեսակետը։ Ենթադրվում է, որ նա է Հաղպատ բերել ասորի մատենագիր Եղիայի (12-րդ դար) հայերեն թարգմանության ձեռագիրը։ Վարդան Հաղպատեցին գրել է Գրիգոր Նազիանզացու և Գրիգոր Նյուսացու ,ճառերիե մեկնաբանությունները։ Նրա գործերը տեղ են գտել 13-րդ դարի սկզբին կազմված ,Գիրք պատճառացե ժողովածուում։ Նրա աշակերտներից նշանավոր է Դավիթ Քոբայրեցին։ Փնտրեցի այլ աղբյուրներում ևս, բայց այլ փաստեր չկարողացա գտնել։
Գուցե կարձագանքեն ընթերցողները, մասնավորապես մեր հոգևորական այրերը և պատմաբանները։
Վաղարշակ Ղորխմազյան
