Մեզ միշտ թվացել է,  թե Հայաստանը նվաճած, Հայաստանի հողերի վրա իր պետությունը կառուցած, այդ հողի վրա ապրած հայերին ֆիզիկապես բնաջնջած և այդ ծրագիրը  դեռ հիմա էլ շարունակող թուրքերից ավելի հակահայ, այսինքն՝ ավելի թուրք այս աշխարհում հնարավոր չէ գտնել: Պատերազմական այս դաժան օրերին, ցավալիորեն, սկսում են կասկածներ առաջանալ, որ այդ համոզմունքն այնքան էլ հիմնավոր չէ:

Մինչ հայության մեծամասնությունը դառնացած էր աշխարհի, մասնավորապես քաղաքակիրթ, առաջադեմ, ժողովրդավար ու խաղաղասեր համարվող Արևմուտքի կրավորականության հասնող զուսպ չեզոքությունից, Ուկրաինան ուղղակի ապշեցրեց իր ցուցադրական ակտիվությամբ (բացասական իմաստով իհարկե):

Արևմտյան երկրները, եթե բավարարվում են սոսկ կրակի դադարեցման կոչերով և խիստ դատապարտող հայտարարություններ չեն անում Թուրքիայի հասցեին, որը բացեիբաց հրահրել ու աջակցել է Ադրբեջանին այս խելահեղ պատերազմը սանձազերծելու հարցում և լկտիաբար չի էլ թաքցնում դա՝ սպառնալով էլ ավելի գործուն մասնակցություն ունենալ (հասկանալի է՝ տնտեսական շահեր, քաղաքականություն և այլն), ապա այս ընթացքում գոնե սիրախաղեր էլ չեն անում Թուրքիայի հետ:  

Մինչդեռ Ուկրաինայի նախագահ Զելենսկին հոկտեմբերի 17-ին ժամանեց Թուրքիա և Յարոսլավ Իմաստունի շքանշան հանձնեց Էրդողանին «ուկրաինա-թուրքական միջպետական համագործակցության ամրապնդման գործում անձնական ավանդի, Ուկրաինայի անկախության և տարածքային ամբողջականության աջակցության համար»: Այն Էրդողանին, որին այսօր անվարան կարելի է համարել ահաբեկչությունը բուծող ու սնող, այն իր քաղաքական ու ծավալապաշտական նկրտումների իրականացման հիմնական գործիքը դարձրած թիվ մեկ մարդն աշխարհում: Ուկրաինա վերադառնալով էլ Զելենսկին պարծանքով հայտարարեց, որ թուրք-ուկրաինական հարաբերություններն աննախադեպ  մակարդակի են բարձրացել, հատկապես՝ ռազմարդյունաբերության ոլորտում:

Ընդունենք, որ երկրի ղեկավարն առաջնորդվում է իր երկրի տնտեսական ու քաղաքական շահերով, ընդունենք, որ թուրքական բայրաքթարներն այնքան են շլացրել նրան, որ լրիվ կուրացրել են և մտքից հանել ամեն տեսակ բարոյական ու մարդասիրական նորմերը, այնպես որ թքած ունի արդեն դրանցով Արցախում զոհվող խաղաղ բնակիչների կյանքի վրա:    

Հիշենք, որ որևէ երկրի իշխանությունն ու ժողովուրդը միշտ չէ, որ նույնական են, նույն մտածելակերպն ունեն կամ նույն արժեքների կրողն են: Այնպես որ հեռու ենք այս տպավորությունը ուկրաինացի ժողովրդին վերագրելու մտայնությունից:

Բայց ինչ ասես, երբ այդ երկրի մտավոր հատվածը հանդես է գալիս այսօր մեր թշնամու դիրքերից, ընդ որում, շատ ավելի կրքոտ, քան թշնամին է: Ահավասիկ, Ուկրաինայի DemocracyHouse վերլուծական կենտրոնի քաղաքական փորձագետ Անատոլի Օկտիսյուկը, հիմնվելով միայն և  միայն Ադրբեջանի տեղեկատվության վրա, որին ինչպես խոստովանում է, հետևում է օնլայն ռեժիմով, առանձնակի հաճույքով արձանագրում է, որ հայերը պարտվում են, հայերի երգը երգված է, և  կարծում է, որ այդպես էլ պետք է լիներ, քանի որ հայերը ադրբեջանական ժամանակակից տեխնիկայով զինված բանակի դեմ կռվում են խղճուկ սովետական զենքերով: Հեղինակը քննադատում է հայ զինվորականների տակտիկան, հատուկ շեշտում է, որ  Մոսկվան հրաժարվել է ռազմական և տնտեսական առումով Երևանին օգնելուց, և  կանխատեսում է, որ Ադրբեջանը կվերադարձնի կորցրած տարածքները:

«Այնուհետև կլինի Ադրբեջանի բանակի հարձակումը Շուշիի վրա, իսկ հետո Մարտունի և Խոջավենդ: Եվ վերջ, ի ցավ պարտվողների»,- ամփոփում է այս զառանցանքի հեղինակը, որի տակ  անկասկած կստորագրի յուրաքանչյուր ադրբեջանցի:

Մենք, Ռուսաստանի դաշնակիցը լինելով հանդերձ, հասկանում ենք, որ ուկրաինացիների համար ցավոտ հարց է տարածքային ամբողջականությունը, Ղրիմի կորուստը, պատերազմը Դոնեցկում և այլն, փորձել ենք հասկանալ  ուկրաինացիների ատելության պատճառը Ռուսաստանի նկատմամբ, աշխատել ենք զսպվածություն պահպանել ռուս-ուկրաինական հակամարտության մեկնաբանություններում, առավել ևս, երբեք այսպես հրճվանքով չենք արձանագրել այդ հակամարտության որևէ կողմի հաղթանակը կամ պարտությունը: Հիմա ուզում ենք հասկանալ՝ ինչի՞ց է այս ատելությունը հայերիս նկատմամբ, միայն նրա համար, որ Ռուսաստանին դաշնակի՞ց ենք: Ռուսաստանի այլընտրանքն ընդամենը իրենց Թուրքիա՞ն չի: Ուզում ես հասկանալ՝ այս մարդիկ գիտե՞ն, թե ինչ բան է հայրենիքը, հայրենի հողը, հայրենի տունը, ինչ բան է հարազատներին ու հայրենակիցներին պաշտպանելու համար կյանքը զոհաբերելը: Թե՞ միայն արևմտյան աղբյուրներից սնվող տաքուկ կենտրոններում նստած՝ այսպիսի ապուշություններ գրելն ու Թուրքիայի խոստումներով վեր-վեր թռչելը գիտեն:

Իրենց մեղքն իրենց գլուխը: Բայց մեզ համար մի հարց է ծագում: Ինչո՞վ է զբաղված Ուկրաինայում Հայաստանի դեսպանը,  և ի՞նչ գործ ունի Ուկրաինայի դեսպանը Հայաստանում, եթե հայ-ուկրաինական հարաբերություններն այսպիսի մակարդակում են, որոնք իսկապես կարելի է աննախադեպ  համարել բացասական իմաստով:

Անահիտ Հարությունյան